از «کدح» تا «لقاء الله»؛ بازخوانی اجتماعی و سیاسی امکان «لقاء‎الله»

هدف پژوهش حاضر، تبیین وجوه اختلاف و تناقض مطرح ‌شده در دیدگاه‌های مختلف، پیرامون معنا و مفهوم آیه‌ 6 سوره‌ انشقاق ذیل مفهوم لقاء‌الله است. در تفاسیر فریقین بیان یک‌دستی، مبنی‌بر چیستی معنای لقای خدا در تفاسیر مذکور وجود ندارد. پرسش اصلی این است که آیا لقای خدا برای همه انسان‌ها است یا مختص عده‎ای خاص می‎باشد؟ هر تفسیر چه تبعات سیاسی اجتماعی را درپی داشته و چه مصادیقی را شامل می‌شود؟ این پژوهش با استفاده از چارچوب روش تفسیر تطبیقی، ضمن بررسی معانی واژه‌های مختلف با ریشه‌ی ثلاثی مجرد «لقی»، دیدگاه‌های تفسیری، عرفانی، کلامی و فلسفی را بررسی کرده و نشان داده شد که لقای الهی افق پیش‌روی همه انسان‌ها بوده و با طی طریق سلوک، که ائمه‌ی معصومین(س) پیشتازان آن هستند، انسان‌های دیگر نیز می‌توانند به این کرامت نائل آیند. قول به امکان دستیابی به این درجه کنش‎های سیاسی اجتماعی ذیل آن (کدح عام) قابل تفسیر در ذیل مفهوم لقاء الله خواهد بود. مشارکت در امور سیاسی (از جهاد تا ساخت دولت اسلامی) و مشارکت در امور اجتماعی (از تشکیل خانواده تا افزایش سطح کیفیت زیست در جامعه) می‎تواند به‌مثابه مصادیقی برای حرکت در مسیر لقاء الله تفسیر شود.

From “Kadh” to “Liqa’ Allah” The Social and Political Feasibility of “Liqa’ Allah” (Meeting God)

The purpose of the present study is to explain the disagreements and paradoxes in the different views about the meaning of the 6th verse of Surah alInshiqaq on the concept of Liqa’ Allah (meeting God). There is not a consistent view in Shi’ite and Sunni exegeses on the conception of Liqa’ Allah. The main research questions are: Is Liqa’ Allah for all humans or a special group of people? What are the politicalsocial implications of every exegesis and what evidence does it include? Using the method of comparative exegesis and exploring the meaning of different terms with the Thalathi Mujarrad origin of “Laqi”, this article reviews exegetical, mystical, theological, and philosophical viewpoints in this regard. The results showed that meeting God is attainable by all humans through spiritual journey (Soluk), in which the infallible Imams are pioneers, but other humans can also achieve these miracles. The promise of achieving this level of politicalsocial activities (Kadhe ‘Am or general striving) is interpreted under the concept of Liqa’ Allah. Participation in political activities (from Jihad to building an Islamic state) and participation in social activities (from forming a family to increasing the quality of living in society) can be interpreted as instances of moving in the way of Liqa’ Allah.