حدود و ثغور تبعیت از حاکم

هدف پژوهش حاضر بررسی حدود و ثغور تبعیت از حاکم در فقه امامیه است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که در فقه امامیه، اطاعت از حاکم واجد شرایط که حق امر و نهی دارد، لازم شمرده شده و خروج علیه حاکم را جائز ندانسته‌اند. اطاعت از حاکمِ فاقد شرایط «اطاعت از طاغوت» است. از این‌رو در فلسفه سیاسی، شخص فاقد صلاحیت، حتی با رضایت مردم نیز نمی‌تواند در راس قدرت باقی بماند. چرا که در فرهنگ اسلامی، چنین فردی مصداق «طاغوت» است که نه حقی در اعمال ولایت بر مردم دارد و نه مردم مُجاز به اطاعت از او هستند و عدم شایستگی چنین حاکمی برای احراز حکومت و اجرای عدالت سبب می‌شود که حق حاکمیت و ولایت، از حاکم سلب شده و حق تصرّف در شئون جامعه را نداشته باشد و طبعاً اطاعت از او نیز واجب نخواهد بود.

The Parameters of Adherence to the Rulerin Imamiah (Ja’fari) Jurisprudence

The purpose of the present study is to explore the parameters of adherence to the ruler in Imamiah (Ja’fari) jurisprudence. The method of study is descriptive analysis and the results showed that in Imamiah jurisprudence, adherence to a qualified ruler who has the right to enjoin and forbid others is considered necessary, and thus disobedience to him is not allowed. Adherence to a disqualified ruler is regarded as “obedience to Taghut or Satan”; therefore, a disqualified person cannot remain in power even by common consent because in Islamic culture he is considered as a representative of “Taghut”. Neither he has the right to rule over people nor are people permitted to obey him. The incompetence of such a ruler to govern people and implement justice nullifies his right of guardianship and governance so he has no right of governorship in social affairs and hence it is not obligatory to obey him.