مبانی انسان‌شناسانه آزادی در قرآن کریم؛ مبتنی بر آراء علامه طباطبائی

هدف پژوهش حاضر بررسی منشاء حقیقی اعتبارهای آزادی و هستی انسان در قرآن است. در این راستا مبتنی بر روش تفسیری قرآن به قرآن و با تکیه بر تبیینی که علامه طباطبائی از انسان ارائه می‌دهند، دستیابی به منشاء اعتبارهای آزادی بررسی گردیده و به پیروی از علامه طباطبائی ماجرای هبوط، محور روایت انسان قرار گرفت. نتایج نشان داد که انسان به واسطه بُعد روحانی خود، که از سنخ اسماء و خزائن الهی است، خلیفه خداوند بر تمام هستی معرفی شده و همین بُعد انسانی در عالم ذر به فقر ذاتی خویش آگاهی یافته و درک می‌کند که در هیچ یک از شئونی که به واسطه خلافت خداوند بر هستی دارا است، مستقل از خداوند متعال نیست. خلیفه به تبعیت از مستخلِف، خویشتن را دارای حق اعمال اراده آزاد و حاکمیت مطلق و حق اعمال تصرف عام می‌یابد. موجودی که دارای چنین حقی است، یعنی دارای آزادی می‌باشد، البته نه به وجه استقلالی.

The Anthropological Principles of Freedomin the Noble Qur’an; Based on the Ideasof Allāma Tabātabā’i

The purpose of the present study is to review the true origin of the validity of human freedom and existence in the Qur’an. In this regard based on the method of the Qur’an to the Qur’an exegesis and relying on the interpretation presented by Allāma Tabātabā’i about humans, the origin of freedom validity is explored. Following Allāma Tabātabā’i, the story of Hobut (the fall of man) is considered as the focus of human narration. The results showed that man due to his spiritual aspect, is akin to the divine names and treasures. He is introduced as the caliph (successor) of God in all existence and this human aspect gains awareness of his innate poverty in the world of Zar so understands that he is not independent from God Almighty in any of the status he has gained as result of His succession. The caliph following his Lord, regards himself of free will, absolute sovereignty, and general authority. Yet he has the right of freedom but is independent.