بررسی عوامل سیاسی- اجتماعی ناکامی‌های بیداری اسلامی در مصر (2012-2013م) براساس «مکعب بحران»

هدف پژوهش حاضر بررسی نقصان حکومت اسلام‌گرای مرسی و عوامل سیاسی موثر در سقوط وی بود. در تحلیل مطالب از مدل «هرمن کان» در «نظریه مکعب بحران» استفاده شد. با توجه به این مدل شرایط ناکامی بیداری اسلامی در مصر و عدم تحقق اهداف انقلاب به عنوان یک وضعیت بحران برای بیداری اسلامی لحاظ شده و راه‌های خروج از بحران از جهت ماهیت، زمینه‌ها، علل و راهبردهای جمهوری اسلامی در مواجهه با ناکامی بیداری اسلامی در مصر بررسی شد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و نتایج نشان داد مهمترین زمینه‌ها و عوامل سیاسی سقوط دولت اخوانی مرسی عبارت است از نزاع‌ها و رقابت‌های ایدئولوژیکی زمان انقلاب که بین قبطیان، صوفیان و سلفی‌ها شکل گرفت، فقدان و ضعف رهبری انقلاب که اخوان عملکرد خوبی در هدایت مردم نداشت و سه روز بعد از قیام مردم به التحریر قاهره پیوستند، تکیه بیش از حد به نظامیان و عدم تغییر سران نظامی مبارک در دولت مرسی، عدم حمایت سیاسی اجتماعی الازهر از دولت انقلابی مرسی، ناتوانی مرسی در دولت‌سازی ونهادسازی و ابقای ساختار دوره مبارک و مداخله قدرت‌های خارجی نظیر آمریکا، اسرائیل و عربستان در امور مصر. در کنار این عوامل رای شکننده 51 درصدی مرسی در انتخابات، کودتای نظامیان را تسهیل کرد. این نکته نشان می‌دهد که از یک‌سو مرسی نمایندگی اکثریت جامعه را ندارد و از سوی دیگر نشانگر خواست‌های متفاوت مرسی و جامعه بود. همچنین زمان اندک، دولت مرسی را برای مقابله با تهدیدات غافل‌گیر کرد و حکومت وی دچار بحران شد.

An Investigation of Political-Social factors for the Failure of Islamic Revival in Egypt (2012-2013) Based on the Crisis Cube Theory

The present study aims to survey the failure of Morsi’s Islamist government and the political causes effective in his fall. Herman Kahn’s model in the theory of Crisis Cube is used for the analytical purposes in this article. According to the above model, the failure of Islamic awakening and nonfulfillment of revolutionary purposes in Egypt are regarded as a crisis condition threatening Islamic regeneration and so the ways to exit this crisis in terms of essence, background, causes, and the guidelines of Islamic Republic of Iran to encounter this crisis are researched. The results of this descriptiveanalytical study showed that the most important political causes for the fall of the Muslim Brotherhood government led by Morsi can be attributed to the following factors: Ideological conflicts and competitions among Copts, Sufis, and Salafis during revolution; lack of strong leadership in the revolution and that the Muslim Brotherhood did not have a good performance in guiding people and the organization joined atTahrir in Cairo 3 days after people’s uprising, overreliance on military men and not changing the military officials who had power under Hunsi Mubarak’s government, lack of politicalsocial support by alAzhar University to Morsi’s revolutionary government, the incapability of Morsi to institutionalize and sustain structures founded by Mubarak, and finally the interference of foreign powers such the US, Israel, and Saudi Arabia in Egyptian affairs. In addition to the abovementioned factors, the fragile results of the election in which Morsi received only 51% of votes facilitated the military coup detat. The election results revealed that Morsi was not a representative for the majority of people and that his purposes were not identical with what society wanted. Furthermore, Morsi had little time to confront the challenges threatening his government and it led to the crisis for his government.