جایگاه منافع ملی در سیاست خارجی از منظر قرآن

هدف پژوهش حاضر واکاوی و تحلیل نظریه‌ها و مکاتب مرتبط با «منافع ملی» با رویکرد قرآنی بود. در این راستا و با روش توصیفی-تحلیلی، منافع ملی از منظر رئالیست‌ها (واقع‌گرایان) و ایده‌آلیست‌ها (آرمان‌گرایان) و از منظر اسلام مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، اسلام منافع مادی را رد نمی‌کند، بلکه تلاش برای بدست آوردن آن را به عنوان یک امر عقلایی به رسمیت می‌شناسد. آنچه از نظر قرآن مردود است، منحصر دانستن منفعت در منافع مادی و تامین آن از هر طریق ممکن است. قرآن، به ملیّت و قومیتی که امروز میان مردم مصطلح است، اصالت نمی‌دهد و هرگونه امتیازطلبی و برتری‌جویی بر پایه آن را مردود می‌داند. با این همه، وجود ملت‌ها به معنای اقوام مختلف را نه تنها به عنوان واقعیتی غیرقابل انکار می‌پذیرد، بلکه تمایز مردمان را بر پایه ملیت و قبیله برای شناسایی آنان لازم می‌داند. در نظر گرفتن منافع ملی در سیاست خارجی یک کشور و در تعامل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی وغیره با دیگر کشورها، از نظر قرآن اشکالی ندارد. توجه به منافع ملی یک کشور به معنی تجاوز به منافع دیگران و نادیده گرفتن حقوق آنان نیست.

The Place of the National Interest in the Foreign Policyfrom Qur’anic Perspective

The objective of the current study is to analyze theories in the field of “national interest” by the Qur’anic approach. In this regard and using descriptive analysis, the national interest from the perspective of realism, idealism, and Islam was explored. The results indicated that Islam does not reject worldly interests, but rather it logically acknowledges the efforts to achieve them. However, what is refused in the Qur’an is to limit the interests to be exclusively materialistic or permissible through any means. The Qur’an does not give credit to the current classification of nationality and ethnicity among people and refutes any superiority or priority in that term. Yet it not only recognizes nations and various ethnic groups as an undeniable reality but also deems this distinction among people in terms of nationality and ethnicity as necessary for their identification. Paying attention to the national interests in the foreign policy of a country and its political, economic, and cultural relations with other countries is not erroneous from the view of the Qur’an. However, the national interest of a country does not denote violation against others’ interests or refusing their rights.