ضرورت اعتدال مدنی در فلسفه سیاسی اسلام

مساله اصلی پژوهش این بود که با توجه به مبانی دینی و الهی فلسفه سیاسی اسلامی و با اعتقاد به سرشت دوگانه مادی معنوی، حیوانی انسانی و شیطانی الهی انسان از یک‌سو و اعتقاد به جایگاه خلیفه الهی انسان از سوی دیگر، چه نوع نظم و نظامی می‌تواند ظرفیت‌ها و استعدادهای کمالی انسان در ابعاد نظری و عملی را شکوفا نموده و دستیابی به آمال و آرزوها را امکان‌پذیر سازد. نتایج پژوهش که با روش تحلیل مفاهیم و استدلال فلسفی انجام شد، نشان داد که دستیابی به آمال و آرزوهای شناخته شده در فلسفه سیاسی اسلامی ضرورتا از طریق نظم و نظام سیاسی مبتنی بر اعتدال مدنی امکان‌پذیر می‌باشد. در این صورت فلسفه سیاسی اسلامی نه غیر واقع‌گرا و آرمانی، بلکه واقع‌گرا بوده و حقیقت آن مبتنی بر خردورزی از چگونگی ایجاد و استقرار نظم و ثباتی است که از طریق شناخت حقیقت فضائل و رذائل و تدبیر در نحوۀ استقرار فضائل و دوری و پیشگیری از رذائل(بی‌عدالتی، تجاوز به حقوق دیگران و...) می‌باشد. همچنین خردورزی فلسفه سیاسی قبل از آن که از سنخ ماهیت‌شناسانه و تدبیر و تجویز آرمان‌ها باشد، از نوع تدبیر در پیشگیری و بسترسازی است.

The Necessity of Civil Moderation in the Political Philosophy of Islam

Statement of the problem in this study is that, in one hand, with regard to religious and divine principles of Islamic political philosophy and the dual nature of human as being materialspiritual, animalhuman, and evildivine, and on the other hand, his status as the representative of God on earth, what sort of system can flourish his perfect capabilities and talents in terms of theoretical and practical aspects to assist him achieve his goals and desires. The results of the research conducted by the method of conceptual analysis and philosophical reason revealed that the acknowledged goals and desires in Islamic political philosophy can be achieved only through a political system relying on civil moderation. Thus Islamic political philosophy is neither unrealistic nor idealistic, but it is realistic and based on rationality and how to establish order and stability by understanding the essence of virtue and evil as well as the management of how to set up virtues and prevent evil acts (injustice, the infringement of human rights, …). Furthermore, the rationality of political philosophy is more inclined to prevention and preparation, rather than recognition of the essence and prescription for goals.