ارزشیابی دوره های تحصیلات تکمیلی فناوری نانو در جمهوری اسلامی ایران

پس از گذشت بیش از دو دهه از راه‌اندازی دوره‌های تحصیلات تکمیلی فناوری‌نانو در کشور، تاکنون ارزشیابی جامعی از وضعیت این دوره‌ها انجام نشده‌است. به علت پراکندگی شدید مراکز سیاست‌گذار علم و فناوری ایران، در سال‌های اخیر هریک از آن‌ها تلاش کرده‌اند نظام‌های ارزشیابی خاص خود را طراحی و پیاده‌سازی نمایند ولی مقیاس دانشگاهی در ارزشیابی تاکنون موردتوجه قرار نگرفته است. هدف این پژوهش، ارزشیابی دوره‌های تحصیلات تکمیلی فناوری نانو در ایران بود. برای این منظور، در گام اول با تحلیل محتوای منابع موجود و با مصاحبه با 8 نفر از مطلعان کلیدی، مدل ارزشیابی دوره‌های تحصیلات تکمیلی نانو در ایران طراحی شد و در گام دوم با مصاحبه 11 نفر از خبرگان حوزه نانو، وضعیت دوره‌های تحصیلات تکمیلی نانو در ایران مورد ارزشیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد رشد جریان علم و تحقیقات نانو در کشور و نهادسازی‌های سه‌گانه ستاد نانو در زیست‌بوم آموزش این فناوری در کشور از مهم‌ترین نقاط قوت این دوره‌ها هستند. همچنین ضعف در دسترسی به تجهیزات آزمایشگاهی به‌روز، ضعف در تخصص میان رشتگی اساتید، ضعف برنامه درسی دوره‌ها در توجه به ملاحظات ایمنی، اخلاق و سلامت نانو، ضعف در تعریف پروژه‌های همکاری بین‌المللی آموزش دانشگاهی، عدم ارزشیابی و اخذ بازخورد از نتایج فعالیت‌های صورت گرفته در دوره‌های تحصیلات تکمیلی نانو و موازی ‌کاری در فعالیت‌های آموزشی دانشگاه‌های مختلف از مهم‌ترین نقاط ضعف دوره‌ها می‌باشند.

evaluation of nanotechnology postgraduate courses in the islamic republic of iran

the field of nano can play an important role in the progress and national economy of the country. passing two decades since the launch of nano postgraduate courses in the country, the status of these courses has not been evaluated. due to the dispersion of science and technology policy-making centers in iran, each of them has tried to design and implement their evaluation systems. however, the university scale in evaluation has not been considered so far. the purpose of this research was to evaluate the courses in iran. first step, the content of available sources was analyzed then 8 key informants were interviewed and an evaluation model was designed. second, the status of the courses was evaluated by interviewing 11 experts in the nano field. the growth of nanoscience and research in the country and the triple institutionalization of inic in the ecosystem of this technology education in the country are the most important strengths. the lack of access to up-to-date laboratory equipment, the interdisciplinary expertise of professors, the curriculum of courses regarding safety, ethics, and nano health considerations, defining international cooperation projects of university education, evaluation and feedback from the results of the activities carried out in courses and parallel work in the educational activities of different universities are the most important weaknesses of the courses.