کاربست آینده‌نگاری در توسعه الگوهای کسب ‌و کار

تلاش برای ساخت آینده مطلوب، یکی از امکانات بشر برای شکل‌دهی به آینده در دنیای پیچیده، مبهم و توام با عدم‌قطعیت است. به‌کارگیری آینده‌نگاری در توسعه الگوی کسب‌وکار (به‌عنوان چکیده راهبرد)، موجب درک کافی و دقیق از محیط و شناسایی فعال عدم‌قطعیت‌هایی می‌شود که ممکن است بر بقای الگوهای کسب‌وکار فعلی و جدید تاثیرگذار باشند. ازاین‌رو، در سال‌های اخیر استفاده از مضامین و روش‌های آینده‌نگاری در توسعه الگوهای کسب‌وکار، روندی روبه‌رشد داشته است. با درک این مهم، هدف این پژوهش احصاء مولفه‌های کلیدی کاربست آینده‌نگاری در توسعه الگوهای کسب‌وکار است. پژوهش کنونی برحسب هدف، کاربردی و برحسب روش گردآوری اطلاعات، فراترکیب است. همچنین جامعه آماری، مستندات ثبت‌شده در پایگاه‌داده اسکوپو‌س بین سال‌های 2000 تا 2024 میلادی در رابطه با موضوع پژوهش است. صحت داده‌ها از طریق شناسه‌گذاری و مفهوم‌سازی داده‌ها توسط دو شناسه‎گذار و ضریب کاپا برابر 0.62 محاسبه شده است. در پایان در این مطالعه، ابعاد توسعه الگوهای کسب‌وکار آینده‌نگارانه در 4 مقوله و10 مولفه شامل 1. زمینه (ابعاد و حیطه فعالیت)، 2. پیشران‌ها (تغییرات فناوری و تغییرات محیطی- سیاستی)، 3. راهبردها (عناصر و روش‌ها) و 4. پیامدها (افزایش قابلیت پیش‌بینی و پیش‌نگری، توانایی نوآوری و تحول، افزایش انعطاف‌پذیری و پابرجایی و تقویت رقابت‌پذیری) شناسایی شده است.

application of foresight in the development of business models

trying to build a desirable future is one of the human opportunity to shape the future in a vuca world. the use of foresight in the development of business models leads to a sufficient and accurate understanding of the environment and the active identification of uncertainties and fluctuations that may affect the survival of current and new business models. in addition, the evaluation of the business model (as a summary of the strategy) , in plausible and believable futures, increases the awareness of the opportunities available inside and outside the organization. therefore, the use of foresight in the development of business models has a growing trend. however, there is no comprehensive study regarding the dimensions of using foresight in business model development. this research has done with a systematic review and meta-synthesizes method. also, the statistical population is the documents registered in the scopus database between the years 2000 and 2024 in relation to the research topic. the accuracy of the data was done through coding and conceptualization of the data by two coders and calculating the kappa coefficient (0.62).at the end, the dimensions of the development of the futuristic business model in 4 categories and 11 main components including context (dimensions and scope of activity) , drivers (technological changes, competitive changes, environmental-political changes), strategies (components and methods) and consequences (increasing predictability, innovation capacity, increasing resiliance and robustness, enhancing competitiveness).