اثر شرایط نگهداری بنه در طی دوره‌ رکود تابستانه، بر رشد رویشی و زایشی زعفران

شرایط محیطی به خصوص دما از عوامل بسیار مهم در وقوع مناسب مرحله‌ گل انگیزی زعفران در طی تابستان می باشد. در این راستا، به منظور بررسی اثر شرایط نگهداری بنه بر رشد زایشی زعفران، آزمایشی در قالب طرح  بلوک های کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در مزرعه ای شخصی واقع در شهرستان قاینات اجرا شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: 1- کشت بنه ها در 15 خرداد ماه و استقرار در دمای محیط (به عنوان شاهد) 2- کشت بنه ها در 15 خردادماه همراه با مصرف بقایای گیاهی گندم به میزان 8 تن در هکتار، 3- کشت بنه ها در 15 خردادماه همراه با انجام آبیاری تابستانه در مرحله گل انگیزی (20 مردادماه)،  4- نگهداری بنه ها در دمای محیط از 15 خرداد (در انبار دارای تهویه مناسب و سایه) و سپس کشت آن ها در اواسط شهریور (بعد از سپری شدن دوره گرما)، 5- نگهداری بنه ها در انکوباتور به مدت 3 ماه از 15 خرداد با دمای ثابت (25 درجه سانتی گراد) و کشت آن ها در 15 شهریورماه، 6- نگهداری بنه ها در انکوباتور از 15 خرداد با دمای متغیر مشابه با روند تغییرات دما در محیط طبیعی ولی در دامنه‌ مناسب برای گل انگیزیِ زعفران (به مدت یک ماه در هر یک از دماهای 20، 25 و 20 درجه‌ سانتی گراد) و سپس کشت آنها در 15 شهریورماه و 7- نگهداری بنه ها در دمای محیط از 15 خرداد و انتقال به انکوباتور در 15 مردادماه (همزمان با دوره گل انگیزی) با دمای 25 درجه سانتی گراد و سپس انتقال آنها به مزرعه در  15 شهریورماه. در پاییز سال 1398 صفات مرتبط با رشد رویشی و زایشی زعفران اندازه گیری شدند. صفات مورد مطالعه شامل تعداد، طول و وزن خشک کاتافیل ها، تعداد گل، متوسط وزن و طول گل، طول کلاله، سرعت ظهور برگ و گل، عملکرد گل و عملکرد کلاله بودند. نتایج نشان داد که آبیاری تابستانه موجب افزایش نسبی تعداد، طول و وزن کاتافیل (چمچه یا برگ های سفید غشایی) در مقایسه با تیمار شاهد شد. نگهداری بنه ها در بیرون از محیط خاک (انبار یا انکوباتور) موجب کاهش وزن و طول کاتافیل شد. تیمار آبیاری تابستانه از نظر تعداد گل، سرعت گلدهی و عملکرد گل تفاوت معنی داری با تیمار شاهد نداشت، ولی سایر تیمارهای آزمایشی به خصوص نگهداری بنه در انبار باعث کاهش صفات مذکور شدند. بیشترین مقادیر متوسط طول گل و متوسط وزن تک گل (به ترتیب 7.6 سانتی متر و 0.37 گرم) و طول کلاله (2.83 سانتی متر) در تیمار مصرف بقایای گیاهی به دست آمد. تیمار مصرف بقایای گیاهی با وجود کاهش دمای حوزه‌ قرارگیری بنه در طی دوره‌ گل انگیزی، نتوانست موجب بهبود عملکرد گل و کلاله شود. بیشترین مقادیر عملکرد کلاله به ترتیب در تیمارهای شاهد، آبیاری تابستانه و مصرف بقایای گیاهی (به ترتیب 8.07، 7.28 و 6.40 کیلوگرم در هکتار) و کمترین مقدار این شاخص به ترتیب در تیمارهای نگهداری بنه در انبار، ذخیره سازی در دمای متغیر انکوباتور، نگهداری تلفیقی در انبار و انکوباتور و ذخیره سازی بنه در دمای ثابت انکوباتور (به ترتیب با 3.24، 3.68، 3.89 و 4.28 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد که سپری شدن دوره‌ گل انگیزی زعفران در درون خاک به طور قابل توجهی باعث بهبود گلدهی گیاه در مقایسه با سپری شدن این دوره در بیرون از خاک (انبار یا انکوباتور) شد.

the effect of corm storage conditions during the summer dormancy stage on reproductive growth and yield of saffron

introduction: environmental factors, especially temperature, are very important in the proper occurrence of saffron flower initiation stage during summer. in areas affected by heat stress, any factor that reduces the stress intensity seems to be beneficial in improving saffron reproductive growth. corm storage under desired environmental condition is a potential strategy, when saffron is grown as an annual crop. in perennial saffron plantation, where the corms spend the flowering stage in the soil, other solutions should be considered for the proper occurrence of the flowering stage. one of these solutions is to use plant residues in the field surface to reduce the soil temperature. the presence of plant residues causes shading on the soil surface, increases the amount of sunlight reflection, reduces evaporation from the soil, regulates the moisture content of the soil, and reduces the temperature at the depth of the corm placement. another possible solution to adjust the soil temperature during the flower initiation phase of the corm is to carry out summer irrigation, but there is not enough certainty about its usefulness. therefore, the aim of the current experiment was to investigate the effect of storage conditions of corms, as well as the effect of summer irrigation and the application of plant residue mulch on saffron flowering.materials and methods: to investigate the effect of corm storage conditions on saffron reproductive growth an experiment was carried out as complete randomized block design with seven treatments and three replicates during 2019 growing season, in qaen, iran. experimental treatments were three types of corm storage inside the soil [corm planting in 5th june (a) with natural soil temperature as control, a + summer irrigation in 5th august and a + mulch application obtained from wheat residues at the rate of 8 ton ha-1)] and three types of corm storage outside the soil [corm storage at room (ambient temperature) for three months started from 5th june + corm planting in 5th september (b), corm storage in constant temperature (25 oc and relative humidity of ~40 %) in incubator for three months + b, three months corm storage at variable temperature in incubator (one month in 20, 25 and 20 oc) + b and corm storage in room (up to 5th august) and incubator (up to 5th september) + b. results and discussion: results showed that summer irrigation increased the number, length and weight of cataphylls compered to control. corm storage outside the soil (room or incubator) reduced the weight and length of cataphylls. control and summer irrigation treatments had no significant different in terms of flower number, flowering rate and flower yield, but were superior to other treatments in terms of all the mentioned traits, especially compared with the room storage treatment. the highest values of mean flower weight (0.37 g), flower length (7.6 cm) and stigma length (2.83 cm) were obtained in mulch application treatment. mulch application failed to improve flower and stigma yields, despite decreasing the soil temperature during the flower initiation stage. the highest values of stigma yield were gained at control, summer irrigation and mulch application (8.07, 7.28 and 6.40 kg ha-1, respectively), which were significantly more than those obtained at room storage (3.24 kg ha-1), storage in incubator with variable temperature (3.68 kg ha-1), storage in room and incubator (3.89 kg ha-1) and storage in incubator with constant temperature (4.28 kg ha-1). conclusion: overall, the passage of saffron flower initiation stage inside the soil significantly improved the flowering of the plant compared to the passage of this period outside the soil under room or incubator conditions.