آشکارسازی پهنه‌های مستعد جهت کشت زعفران از نظر آب و هوایی در استان همدان

شناخت اقلیم و بررسی نیازهای اکولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاهان زراعی و داروئی از مهم‌ترین عوامل موثر در تولید محصول می‌باشند. زعفران به عنوان گران‌ترین محصول کشاورزی و داروئی جهان نقش مهمی در تولید محصولات خوراکی و داروئی دارد. بنابراین اگر بتوان با توجه به نیازمندی‌های حرارتی و رطوبتی این محصول، مناطق کشت زعفران را شناسایی نمود، عملاً می‌توان به عملکرد بیشتری در واحد سطح دست یافت. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی توان‌های بالقوه اقلیمی و تعیین میزان انطباق آنها با نیازهای اکولوژیک زعفران در استان همدان می‌باشد. به همین منظور پارامترهای اقلیمی مانند: میزان بارندگی سالیانه، حداقل درجه حرارت در طول دوره رشد، میانگین درجه حرارت، ساعات آفتابی، روزهای یخبندان، از پایگاه داده‌های اقلیمی در بازه زمانی 20ساله(1996تا 2015) و پارامترهای محیطی از جمله: نوع خاک، از لایه خاک‌های استان همدان سازمان جهاد کشاورزی استان همدان، شیب منطقه و ارتفاع از سطح دریا از لایه نقشه‌های توپوگرافی1.25000 استان همدان سازمان نقشه برداری کشور تهیه شد. در این تحقیق اثرات عناصر اقلیمی و عوامل محیطی فوق بر پهنه بندی اقلیمی زعفران به صورت انفرادی و گروهی(همپوشانی لایه‌های اطلاعاتی) با استفاده از gis و نرم افزار arc map در یک مدل اقلیمی مکانی با استفاده از مدل همپوشانی وزن دار و روش سلسله مراتبی ahp بررسی شده و طبق نتایج بدست آمده استان همدان از نظر استعداد کشت زعفران در حدود35 % بسیار مناسب،25.72 درصد از سطح مساحت آن مستعد کشت بوده و این محدود به شهرستان‌های جنوبی و شرقی استان که شامل شهرستان‌های ملایر، نهاوند، تویسرکان و اسدآباد و نواحی شرقی همدان می‌باشد.

revelation of climatically capable areas for saffron cultivation in hamedan province

recognition of climate and studying the ecological and physiological requirements of crops and medicinal plants are among the most important factors involving in agricultural production. as the most expensive agricultural and medicinal product in the world, saffron plays an important role in producing edible and medicinal products. therefore, identifying the climatically capable areas for saffron cultivation according to its thermal and moisture requirements, may lead to better performance in the cultivated areas. the purpose of this study is to identify potential climatic capabilities and determine their adaptation with ecological requirements of saffron in hamedan province. for that reason, climatic parameters such as: annual rainfall, minimum temperature during the growth cycle, average temperature, sunshine hours, freezing period, extracted from the climate database in 20 years period (1996 to 2015) and environmental parameters such as: type of soil, from the soil layer of hamedan province extracted from jahad keshavarzi organization of hamedan, slope and sea level of the area extracted from layer of 1:25000 hamedan province topographic maps from iran mapping organization. in this study, the effects of climatic and environmental factors mentioned above on the climatic zoning of saffron were investigated individually and in groups (overlapping information layers) using gis and arc map software in a climatic spatial model using weighted overlay model and the analytical hierarchy process (ahp) method. results of the study showed that , in terms of saffron cultivation capabilities, hamedan province is nearly 35% suitable, and 72.25% of its area is capable of saffron cultivation and this is limited to the southern and eastern cities of the province, including: malayer, nahavand, tuiserkan, asad abad and the eastern areas of hamedan and ghahavand.