امکان سنجی کشت زعفران و استخراج مواد موثرۀ آن در نقاط مختلف استان لرستان

این مطالعه به منظور بررسی سازگاری گیاه دارویی زعفران و همچنین تغییر در ترکیبات اسانس آن در نقاط مختلف استان لرستان انجام شد. آزمایش در سال زراعی 1398- 1399 به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این مطالعه 12 شهرستان های مختلف استان لرستان شامل خرم آباد، بروجرد، دورود، کوهدشت، ازنا، الیگودرز، سلسله، دلفان، الشتر، پلدختر، دوره چگنی و رومشکان تیمارهای آزمایشی بودند. نتایج نشان داد اثر تیمار مکان بر وزن تر گل، وزن تر کلاله،وزن خشک کلاله، نسبت وزن تر کلاله به وزن تر گل، حداکثر رطوبت و ترکیبات فرار، سافرانال، کروسین و پیکروکروسین در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. مقایسه میانگین های تیمار آزمایشی نشان داد از 12 شهرستان مورد مطالعه میزان تولید زعفران فقط در 4 شهرستان بروجرد، ازنا، خرم آباد و سلسله اقتصادی بود. از بین این چهار شهرستان بیشترین میزان عملکرد گل (79/66 گرم در متر مربع)، وزن تر کلاله (6/77 گرم در متر مربع)، وزن خشک کلاله ( 1/13 گرم در متر مربع) و نسبت کلاله به گل (0/085) در زعفران کشت شده در شهرستان ازنا حاصل گردید. همچنین نتایج نشان داد بالاترین میزان سافرانال اسانس در زعفران کشت شده در شهرستان دورود به میزان حداکثر جذب 54 حاصل گردید. همچنین بیشترین میزان کروسین )(حداکثر جذب 343/5) و پیکروکروسین (حداکثر جذب 144 ) به دست آمد. شهرستان بروجرد و دورود جزو شهرستان ها معتدل استان هستند و شهرستان ازنا جزو شهرستان های سرد استان لرستان هستند. بر این اساس می توان نتیجه گرفت که برای حصول بالاترین میزان عملکرد بایستی زعفران را در شهرستان سرد ازنا کشت نمود ولی جهت دستیابی به بالاترین میزان ترکیبات مهم در اسانس میتوان زعفران را در شهرستان های معتدل استان مانند بروجرد و دورود کشت نمود.

feasibility study of saffron cultivation and extraction of its effective materials in different parts of lorestan province

introduction: saffron (crocus sativus l.) as the most expensive spice in the world, has a special situation among iran's export products. in addition to iran, this plant is cultivated in spain, india, italy and greece. the purpose of saffron cultivation is to harvest its stigma and long style, which is transparent red in color and has a lot of medicinal and nutritional value. the performance of saffron is related to several factors such as soil,density, planting method, corm size, geographical location, atmospheric factors such as temperature fluctuations, especially during flowering time, rainfall, crop management and exploitation period. therefore, in order to make saffron cultivation feasible, it is necessary to identify the susceptible areas in terms of climatic factors in the country in order to increase the production of saffron in the country. one of the ways to increase the yield of saffron is to increase its cultivated area by identifying areas prone to cultivation andproduction of this valuable medicinal plant for domestic use, export, and also to extract the important compounds in its essential oil. therefore, this study was conducted in order to investigate the different areas prone to saffron cultivation in lorestan province and theeffect of the weather conditions of each city on the important compounds in saffron essential oil.materials and methods: this study was performed to investigate the compatibility of saffron and also changes in its essential oil components in different parts of lorestan province. the experiment was conducted in the crop year 2020-21 as a randomized complete block design with three replications. in this study, 12 different cities of lorestan province including khorramabad, boroujerd, doroud, kuhdasht, azna, aligudarz,selseleh, delfan, aleshtar, poldakhtar, doreh chegni and romeshkan were considered as the experimental treatment.