مدیریت شبکه توزیع زعفران در شهرستان تربت حیدریه

یکی از عوامل مهمی که باعث عدم تحقق اهداف توسعه کشاورزی و افزایش تولید و درآمد کشاورزان در کشورهای درحال توسعه می شود نارسایی سیستم توزیع محصولات کشاورزی است. زعفران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات کشور از این امر مستثنا نمی باشد. لذا هدف اصلی این مطالعه طراحی مسیر بهینه توزیع زعفران با کاربرد روش برنامه ریزی آرمانی چند انتخابی است. به‌منظور دستیابی به این هدف آمار و اطلاعات موردنیاز با استفاده تکمیل 352 پرسش نامه در بخش تولیدکنندگان، 40 پرسش نامه در بخش عمده فروشان و 150 پرسش نامه در بخش خرده‌فروشان با روش نمونه گیری تصادفی در دسترس و در شهرستان تربت حیدریه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز تولید این محصول جمع آوری گردید. نتایج حاصل از بهینه سازی مدل نشان داد 64 درصد از کشاورزان نمونه مورد مطالعه کمتر از 10 کیلوگرم زعفران را به انبار فرضی منتقل می کنند. 32 درصد از کشاورزان بین 10 تا 50 کیلوگرم و تنها 4 درصد آنان بیش از 50 کیلوگرم زعفران را به انبار فرضی منتقل کردند. 62 درصد عمده‌فروشان کمتر از 100 کیلو زعفران و 38 درصد مابقی بیشتر از 100 کیلو زعفران را از انبار فرضی دریافت نمودند. همچنین20 درصد عمده‌فروشان کمتر از 20 کیلو زعفران، 52 درصد آنان بین 20 تا 40 کیلو زعفران و 28 درصد بیش از 40 کیلو زعفران را به خرده‌فروشان انتقال دادند. طبق پاسخ بهینه مدل، متوسط میزان انتقال زعفران از خرده‌فروشان به بخش کدکن، جلگه رخ، بایگ و بخش مرکزی تربت حیدریه نیز به ترتیب برابر 0.88، 0.34، 0.87 و 32.76 کیلوگرم گزارش شد. همچنین نتایج بهینه سازی مدل با سه کانال توزیع نشان داد کانال توزیع شماره 2 (کشاورز- خرده‌فروش- مصرف‌کننده) به‌عنوان کانال بهینه با کمترین هزینه انتخاب گردید.