رتبه‌بندی متغیرهای اقتصادیاجتماعی موثر بر تجارت دوجانبه زعفران ایران و شرکای تجاری

تجارت دوجانبه یا دادوستد متقابل به تجارتی گفته می‌شود که بین دو کشور و معمولاً تحت مذاکرات حکومتی انجام می‌شود. تجارت دوجانبه عموماً به‌دلایل سیاسی یا به‌دلیل مشکلاتی که در پرداخت‌ها پیش می‌آید، ترتیب داده می‌شود. تجارت خارجی محصولات کشاورزی به‌علت ارزآوری بالا و پایدار نقش مهمی در گسترش صادرات و واردات کشورهای مختلف بازی می‌کند. درمیان محصولات کشاورزی، زعفران یکی از مهم‌ترین کالاهای صادراتی کشاورزی می‌باشد که سهم زیادی در ایجاد ارزش افزوده بخش کشاورزی دارد. برای حفظ مقام ایران (به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده زعفران) در بازارهای جهانی و توسعه بیشتر صادرات این محصول باارزش، شناخت و تعیین درجه اهمیت عوامل موثر بر آن، می‌تواند گام مهمی در این راستا باشد. از این‌رو، مطالعه حاضر به‌دنبال بررسی رتبه‌بندی متغیرهای اقتصادیاجتماعی موثر بر تجارت دوجانبه زعفران ایران و شرکای تجاری طی دوره‌زمانی 2016-2007 می‌باشد. بدین‌منظور از الگوی جاذبه و برای تعیین درجه اهمیت عوامل موثر از الگوی الگوریتم ژنتیک استفاده شده است. نتایج حاصل از مدل جاذبه نشان داد که تمام متغیرها معنی‌دار می‌باشند. متغیر حجم واردات، هزینه حمل و نقل و فاصله تاثیر منفی بر تجارت دوجانبه دارند. همچنین نتایج حاصل از الگوریتم ژنتیک نشان می‌دهد که متغیرهای مورد مطالعه با توجه به ضرایب اهمیتشان در زمره متغیرهای تاثیرگذار بر عوامل موثر در تجارت دوجانبه زعفران ایران با شرکای تجاری می‌باشند. اندازه عددی آماره ضریب خودهمبستگی نیز بیان‌گر پوشش خوب دادهها با استفاده از الگوریتم ژنتیک می‌باشد

Ranking of socioeconomic variables affecting the bilateral trade of saffron in Iran and business partners

Bilateral trade or Mutual trading or Twoway business is a business that is between two countries and usually under government negotiations. Bilateral trade is generally arranged for political reasons or due to problems that arise in payments. Foreign trade in agricultural products plays an important role in expanding the export and import of various countries due to its high and stable value. Among the agricultural products, saffron is one of the most important export commodities of agriculture, which contributes greatly to the creation of agricultural value added. To maintain Iran's position as the largest producer and exporter of saffron in world markets and to further develop the export of this valuable product, recognizing and determining the importance of the factors affecting it can be an important step in this direction. Therefore, the present study seeks to assess the ranking of socioeconomic variables affecting the bilateral trade of saffron in Iran and its trading partners during the period of 20072016. In order to determine the gravity pattern and to determine the importance of effective factors, genetic algorithm is used. The results of the gravity model showed that all variables are meaningful. The variable import volume, transportation cost and distance have a negative impact on bilateral trade. Also, the results of genetic algorithm show that the variables studied in terms of their important factors are among the effective factors on the factors affecting the bilateral trade of saffron in Iran with the trading partners. The numerical size of the selfcorrelation coefficient statistic also expresses the good coverage of the data using the genetic algorithm.