مدلسازی تاثیر تغییرات اقلیمی بر پراکندگی مکانی کشت زعفران برای دوره آینده مطالعه موردی؛ خراسان جنوبی

تغییرات اقلیمی پیامدهای مستقیم و غیرمستقیمی بر منابع آب، کشاورزی و محیط‌ زیست دارد. اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک که استان خراسان جنوبی نیز در آن قرار دارند نسبت به تغییرات اقلیمی حساس تر بوده و آسیب پذیری بیشتری دارند. بنابراین، استان خراسان جنوبی تحت تاثیر پیامدهای تغییرات اقلیمی و آثار آن در بسیاری از نقاط با توجه به وقوع و تداوم خشکسالی ها مشاهده شده است. با توجه به اینکه بیشتر معیشت روستاییان استان کشاورزی و از جمله کشت زعفران است، آگاهی از وضعیت آینده متغیرهای تاثیرگذار بر آن از جمله درجه حرارت برای برنامه ریزی های آتی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. این پژوهش به واکاوی تغییرات درجه حرارت طی سال های 2016 تا 2100 میلادی در استان خراسان جنوبی می پردازد. هدف اصلی از این مطالعه شناخت کانون‌های اصلی تغییر درجه حرارت و جابجایی‌هایی است که در پی آن در مناطق زیرکشت زعفران می باشد. روش کار در این پژوهش ارزیابی تغییرات درجه حرارت استان در حالت افزایش گازهای گلخانه ای است و با استفاده از مدل ترکیبی magicc-senen و با بکارگیری مدل های گردش عمومی اتمسفر hadcm3 و echo-g تحت 18 سناریوی تغییر اقلیم از جمله a1b، b1 و a2 برای دهه های آینده تا سال 2100 میلادی انجام گرفت. در این مطالعه دوره 2000-1961 و 2100-2016 میلادی به ترتیب به عنوان دوره های گذشته و آینده انتخاب شدند. نتایج نشان داد در تمام پهنه استان برای دهه های آینده تغییرات درجه حرارت دارای روند افزایشی خواهد بود که این افزایش درجه حرارت از دهه 20-25 شدیدتر می باشد. در برخی نواحی استان ازجمله نواحی جنوبی و مرکزی ایران مقدار افزایش درجه حرارت از نواحی شمالی بیشتر خواهد بود. نواحی کشت زعفران در استان در دوره های آینده از حالت گسترده در شهرستان های سرایان، قاین، فردوس و اسدیه به صورت الگوی جزیره تغییر شکل خواهد یافت و دشت خضری و نیمبلوک سازگاری بیشتری با کشت زعفران در دوره آینده خواهند داشت.