بررسی کیفیت فیزیکی، شیمیایی و میکروبی آب مخازن چاه نیمه شهر زابل در سال 90

مقدمه: در سال های اخیر که جمعیت بشر به سرعت افزایش یافته، مشکلات آب در جهان سوم و توزیع آن بیشترین اثر خود را بر تخریب ذخایر آبی به ویژه در مناطق خشک و کم آب مانند سیستان برجای گذاشته است. بدین منظور این مطالعه با بررسی کیفیت آب در سه مخزن چاه نیمه‌های زابل در فصول مختلف سال 1390 صورت گرفت. روش پژوهش: تحقیق حاضر به صورت توصیفی- مقطعی به مدت یک سال در سه مخزن انجام گردید. برای نمونه‌برداری از هر مخزن 3 ایستگاه در بخش های ورودی، میانه و خروجی مخزن تعیین گردید. نمونه‌برداری از هر ایستگاه در چهار فصل سال 1390، هر فصل از سه عمق مختلف (10، 20 و 30 سانتیمتری) صورت گرفت. در مجموع 324 نمونه در چهار فصل از سه ایستگاه موجود در هر یک از سه مخزن از سه عمق و در سه تکرار برداشت شد. پس از انتقال نمونه‌ها به آزمایشگاه، پارامترهای کیفی آب شامل خصوصیات مختلف فیزیکی، شیمیایی و میکروبی (ec، ph، tds، do، tss، کدورت، هدایت الکتریکی، سختی، نیترات، نیتریت، فسفات، دما، کلی فرمها، bod و cod) اندازه‌گیری گردید. در نهایت، کیفیت آب با استفاده از برخی شاخص های جهانی مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته‌ها: نتایج حاصله از نمونه برداری با استانداردهای ملی ایران، fao، شاخص wqi و ویلکوکس بررسی و با توجه به دیدگاه‌های مختلف در مورد استفاده در بخش شرب و کشاورزی مقایسه شد. نتایج بررسی شاخص wqi نشان داد که برای سه مخزن 1، 2 و 3 مقدار این شاخص به ترتیب برابر با 54، 59 و 58 بود که از نظر کیفیت آب شرب در دامنه متوسط قرار می گیرد. همچنین بر مبنای شاخص ویلکوکس مشخص شد که کیفیت آب هر سه مخزن در کلاس c2s1 تا c3s1 قرار می گیرد. نتایج نشان داد که همه پارامترها غیر از ph، منیزیم، نیترات، سدیم، bod، cod و do تغییرات معنی داری بین فصول مختلف (05/0p < ) نشان دادند. همچنین اغلب پارامترهای مورد مطالعه هر سه مخزن در یک دامنه قرار داشت و از بین همه پارامترهای کیفی آب متوسط سالانه کلی فرم، سدیم، کدورت و tss تفاوت معنی داری (05/0p < ) بین سه مخزن داشتند. همچنین میانگین کلی فرم های گوارشی در مخزن 2 بطور معنی داری بیشتر از دو مخزن دیگر بود که به آلودگی در مجاورت مخزن یادشده مرتبط دانسته شد. نتیجه‌گیری: بررسی نمودار ویلکوکس و نیز شاخص wqi نشان داد که هر سه مخزن از نظر مصرف کشاورزی و شرب در وضعیت متوسطی طبقه بندی می‌شوند.