بیماری نکروز عصبی ویروسی (VNN) در آبزیان: گذشته، حال، آینده

بیماری نکروز عصبی ویروسی یک بیماری مهلک به ویژه درماهیان با ارزش اقتصادی است. این بیماری بیش از چهل گونه از ماهیان را تحت تاثیر قرار می دهد و حدود هفتاد گونه نیز به صورت حامل، فاقد علایم بالینی ولی دارای ویروس عامل این بیماری هستند. ماهیان مبتلا علایم بالینی از قبیل شنای مارپیچی، شنای نیزه ای، کم اشتهایی، تغییر در رنگدانه ها، تورم کیسه شنا، برگشتن بر روی پشت وشنای خوابیده بر پشت و خونریزی های زیرجلدی را نشان می دهند. در مطالعات میکروسکوپیک علایم اصلی یعنی واکویولاسیون مغز، چشم و نخاع مشاهده می گردد در واقع سیستم عصبی مرکزی هدف اصلی این ویروس است. عامل ایجاد کننده این بیماری ویروسی از نوع بتانوداویروس و از خانواده نوداویریده می باشد. این خانواده شامل دو جنس است، جنس آلفانوداویروس که نوداویروس خاص حشرات می باشد و در حشرات ایجاد بیماری می کند. آلفا نودا ویروس همچنین می تواند بچه موش و بچه هامسترهای شیرخوار را مبتلاکند و سبب فلج و مرگ در این جانوران شود. جنس بتانوداویروس نیزماهیان را تحت تاثیر قرار می دهد. عوامل متعلق به جنس بتانوداویروس ذراتی کوچک به قطر حدود 25 تا 30 نانومتر بدون پوشش و دارای شکل بیست وجهی بوده و ژنوم آن ها شامل دو rna تک رشته ای است. این بیماری از سراسر جهان به استثنای قاره آفریقا گزارش شده است. نکروز عصبی ویروسی عمدتاً از طریق انتقال افقی گسترش می یابد اما انتقال عمودی آن نیز مطرح است. تاکنون هیچ واکسن تجاری موثری برای مقابله با این بیماری تهیه نشده و عملاً راهی برای درمان آن وجود ندارد ولی آشنایی بیشتر با خصوصیات این بیماری می تواند در پیشگیری از انتفال آن موثر باشد.