روش‌های ارزیابی کیفیت اسپرم ماهیان

با گسترش فعالیت های آبزی پروری، توجه به کیفیت سلول های جنسی مولدین روز به روز افزایش یافته است. لقاح سلول های جنسی ماده با اسپرم مناسب، منجر به بالارفتن بازده تکثیر در تمام مراحل (درصد لقاح، تفریخ، بقا و رشد) می شود. کیفیت سلول های جنسی دخیل در تکثیر ماهیان به عوامل زیادی بستگی داشته و تاثیر هر یک از این عوامل می تواند در گونه مورد نظر بسیار متغیر باشد. لذا تعاریف مختلفی از واژه "کیفیت" در منابع به چشم می خورد. از طرفی، روش های ارزیابی کیفیت با توجه به پیشرفت های علمی و ابزاری، خود مرتباً دچار تحول شده و از دیدگاه های مختلفی بدان پرداخته شده است. بررسی اسپرماتوزوآ، به دلیل خصوصیات منحصربه فرد سلولی و دسترسی آسان تر نسبت به تخمک، توسط محققین مختلفی صورت گرفته و نقطه نظرات مربوط به شاخص های ارزیابی کیفیت آن در حال گسترش است. در این مقاله ضمن مروری مختصر بر مهم ترین خصوصیات سلولی و مورفولوژیک اسپرماتوزوآ در ماهیان، مهم ترین شاخص های ارزیابی و عواملی که بر آن ها تاثیر می گذارند نیز مورد بحث قرار گرفته است. گرچه محققین بسیاری در مورد هر یک از این شاخص ها و بهبود کیفیت آن ها مطالعات ارزشمندی ارائه داده اند، معهذا آزمایشات بررسی تحرک اسپرم و انجام لقاح، هنوز به عنوان قابل قبول ترین، عملی ترین و ساده ترین روش های ارزیابی متداول و پیشرفته کیفیت اسپرماتوزوآ در ماهیان مورد استفاده قرار می گیرند.