تاثیر خصوصی‌سازی بر کارایی خطوط اتوبوس‌رانی شهر تهران (با تاکید بر سامانه اتوبوس‌رانی تندرو)

حمل‌ونقل اتوبوسی، جایگاه قابل توجهی در جابه‌جایی‌های درون‌شهری، به ویژه در کلان‌شهرها دارد. یکی از اقدامات انجام شده در حوزه اتوبوس‌رانی شهر تهران طی سال‌های اخیر، واگذاری عرضه خدمات بسیاری از خطوط به بخش خصوصی است. این مطالعه، درصدد بررسی آثار خصوصی‌سازی بر ارایه خدمات اتوبوس‌رانی در کلان‌شهر تهران است. اهمیت خطوط اتوبوس تندرو در میزان جابه‌جایی و همچنین دسترسی بهتر به اطلاعات این سامانه، موجب شد بررسی تجربی موضوع، در محدوده این خطوط انجام شود. برای بررسی تجربی موضوع، به مقایسه کارایی خطوط 1 و 2 (خطوط دولتی) با خط 7 (خط خصوصی)، طی سال‌های 1389 تا 1391 با استفاده از داده‌های فصلی پرداختیم. روش پرکاربرد در این نوع مطالعات، روش تحلیل پوششی داده‌هاست. نتایج تحقیق، حاکی از ناکارایی نسبی خط 7 در مقایسه با خطوط دولتی هستند که هم از نوع ناکارایی مدیریتی و هم ناکارایی مقیاس بوده که البته ناکارایی مقیاس، شدیدتر است. همچنین ناکارایی خط خصوصی در ستانده جابه‌جایی مسافر، بیشتر از ستانده کیلومترهای طی شده، شناسایی شد. از این‌رو، براساس یافته‌های تحقیق، به نظر می‌رسد وارد کردن انگیزه‌های خصوصی در ارایه خدمات حمل‌ونقل اتوبوسی به شیوه دنبال شده، تاکنون، نتیجه منفی داشته است.