تاثیر نامتقارن عوامل موثر بر مخارج بهداشتی خانوارهای شهری در استان ‌های ایران: روش رگرسیون کوانتایل

مقاله حاضر بر آن است تا با رویکردی تحلیلی و به‌کارگیری روش مدل‌ سازی به بررسی عوامل موثر بر مخارج بهداشتی خانوارهای شهری استان‌ های ایران طی دوره زمانی 1396-1385 پرداخته و با بهره ‌گیری از روش رگرسیون کوانتایل، ضمن بررسی وضعیت مخارج بهداشتی در استان ‌های ایران (شامل 30 استان)، به بررسی عوامل موثر بر این مخارج و چگونگی اثرگذاری این عوامل در کوانتایل ‌های مختلف در خانوارهای شهری بپردازد. نتایج این مطالعه نشان داد که کشش درآمدی مخارج بهداشتی خانوارهای شهری در استان ‌های ایران، کوچک ‌تر از یک بوده است که بیان‌گر ضروری بودن مخارج بهداشتی در استان ‌های مورد بررسی است. به علاوه، سایر نتایج این مطالعه حاکی از این است که تولید ناخالص داخلی سرانه اثر مثبت و معنی ‌داری بر مخارج بهداشتی خانوار داشته ‌اند. همچنین تورم، نرخ بیکاری و مخارج آموزشی، اثر منفی و معنی‌ داری بر مخارج بهداشتی خانوارهای شهری استان ‌های ایران، داشته است؛ براساس سایر نتایج، شاخص ‌های تولید ناخالص داخلی سرانه، نرخ بیکاری و مخارج آموزشی، در مقادیر بالای مخارج بهداشتی، عملکرد قوی ‌تری داشته ‌اند این در حالی است که اثرات تورم بر مخارج بهداشتی، به تدریج در کوانتایل ‌های بالا، کم‌تر می‌ شود. این نتایج، بیان‌گر آن است که در سطوح بالای درآمدی، افراد، بیشتر برای سلامت خود هزینه می‌ کنند. نتایج آزمون تقارن نیز نشان ‌دهنده این است که با افزایش مخارج بهداشتی، به ترتیب اثر مثبت تولید ناخالص داخلی سرانه و اثرات منفی مخارج آموزشی و نرخ بیکاری، افزایش می‌ یابد.