بهینه‌سازی تخصیص بودجه مناطق شهری براساس شاخص‎های عدالت فضایی (مورد مطالعه: کلان‎شهر مشهد)

چکیده: یکی از وظایف اصلی مدیران شهری، ایجاد عدالت در زمینه دسترسی عادلانه و برابر شهروندان به خدمات شهری است. با اجرای عینی مفهوم عدالت فضایی، ضمن بهره مندی مناسب شهروندان از خدمات، زمینه کاهش مسائل و مشکلات شهری فراهم می شود. عدالت فضایی، یکی از مفاهیم اصلی توسعه پایدار شهری، قلمداد می شود. این امر از طریق تصمیم گیری صحیح در مورد تخصیص بودجه شهری، قابل دستیابی است. شناسایی مناطق برخوردار و غیربرخوردار و تخصیص عادلانه و آگاهانه منابع مالی بین مناطق شهری، نیازمند به کارگیری تکنیکی است که بتواند معیارهای متفاوت و گه گاه متضاد را در تصمیم گیری، لحاظ کند. در این تحقیق با به کارگیری تکنیک پرامتی وی سی اپتیمال تلاش شده تا در قالب مطالعه موردی، تخصیص منابع مالی کلان شهر مشهد در مناطق سیزده گانه با در نظر گرفتن معیارهای عدالت فضایی صورت پذیرد. نتایج این پژوهش، حاکی از آن هستند که شهر مشهد مقدس، از لحاظ شاخص های عدالت فضایی، در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. منطقه ثامن، به عنوان برخوردارترین و منطقه سه، محروم ترین منطقه کلان شهر مشهد، شناسایی شده اند. توانایی بالای تکنیک پیشنهادی در تخصیص عادلانه بودجه با در نظر گرفتن شاخص های متعدد، در این پژوهش نشان داده شده است؛ لذا این تکنیک می تواند به عنوان ابزاری کارآمد در تصمیم گیری های شهری استفاده شود.

Optimization of Urban Budget Allocation Based on Spatial Justice Indicators (Case: Mashhad Metropolis)

Abstract: One of the main responsibilities of urban managers is to create justice in the area of fair and equal access of citizens to urban services. By objective realization of spatial justice concept, while providing the citizens with the appropriate services, the ground of reducing urban problems is prepared. Spatial justice is one of the main concepts of sustainable urban development. This can be achieved by making the right decision about the allocation of the city budget. Recognizing prosperous and nonprosperous areas fair and informed allocation of financial resources among urban areas require the use of a technique that takes into account different and sometimes conflicting criteria for decision making. In this research, using PROMETHEE VC technique, it has been tried to examine Mashhad metropolitan financial resources to thirteen areas, taking into account the criteria of spatial justice, in the form of a case study. The results indicate that the holy city of Mashhad is not in desirable position in terms of spatial justice indicators. Samen area is recognized as the most prosperous and district 3 as the most deprived area in the city of Mashhad. The high ability of the proposed technique to allocate budget equitably with multiple indicators has been shown in this study; therefore, this technique can be used as an effective tool for urban decisionmaking.