مالکیت معنوی، اخلاق درانتشار نتایج پژوهش و بررسی مفاد قانونی مرتبط با مجازات متخلفین در جمهوری اسلامی ایران

پیش از انجام پژوهش‌ها، در حین انجام آنها، پس از پایان مطالعه و هنگام انتشار نتایج تحقیق یک سلسله ملاحظات اخلاقی بایستی مد نظر قرار گیرد. در نظر نگرفتن این الزامات اخلاقی تحت عنوان کلی سو رفتار علمی نامیده می‌شود. از طرفی چون هر پژوهش یک اثر علمی تلقی می‌شود و حاصل ایده‌ها و زحمات یک یا چند نفر از محققین می‌باشد، به‌لحاظ حقوقی برای صاحب/صاحبان اثر حق مالکیت معنوی ایجاد می‌شود.در قوانین بین‌المللی همچون بیانیه هلسینکی این حق مالکیت به صراحت مطرح شده است. در کشور ما قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1348، همچنین راهنمای کشوری اخلاق در انتشار آثار پژوهشی مصوب وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی1387-1388، در این خصوص نقش حمایتی از مولف دارند؛ اگرچه در قانون مجازات اسلامی به صراحت در این خصوص ذکری نرفته است، می‌توان از برخی مواد آن در دفاع از حقوق صاحب نوشتار به شواهدی استناد کرد.این مقاله ضمن برشمردن موارد متعدد تخلف در انتشار نتایج پژوهش‌ها و معرفی مراکز بین‌المللی فعال در این بخش قوانین کشوری فوق را مورد دقت قرار داده و معرفی کرده است.در پایان پیشنهاد شده که محققین، سیاست‌گذاران بخش پژوهش کشور و فعالین نشریات دانشگاهی و علمی توجه و اهمیت بیشتری به این موضوع بدهند، تا همانگونه که رشد کمی تولیدات علمی در کشور شتاب بسیار خوبی پیدا کرده است؛ به‌لحاظ کیفی هم اعتماد جهانیان از پژوهش‌های محققین ایرانی سلب نشود چرا که اعتماد به‌سختی حاصل می‌شود اما به‌راحتی زایل خواهد شد.