تبیین ویژگی های شغلی معلمان و پیامدهای آنها با استفاده از مدل الزامات شغلی-منابع (Jd-R)

مقدمه: معلمی شغل پر استرسی می باشد اما علی رغم این ماهیت پرتنش اکثریت معلمان مضطرب و بی انگیزه نیستند و شغل خود را ارزش مند و رضایت بخش می دانند. مدل الزامات شغلی منابع (jdr) از جامع ترین مدل های مطالعات استرس شغلی می باشد که به بررسی هم زمان عوامل انگیزشی و استرس زا و اثرات آنها می پردازد. در همین راستا مطالعه حاضر با هدف بررسی ویژگی های شغلی معلمان (شامل الزامات شغلی و منابع شغلی) و پیامدهای آنها با استفاده از مدل الزامات شغلیمنابع صورت گرفت.روش کار: این مطالعه توصیفی تحلیلی به صورت مقطعی بین 247 نفر از معلمان دبیرستان های مناطق شهر تهران، با استفاده از نمونه گیری تصادفی و خوشه ای دومرحله ای در سال 1395، صورت گرفت. در این مطالعه تآثیر ویژگی های شغلی شامل مولفه های الزامات شغلی (شامل بدرفتاری دانش آموزان، تعارض بین کارخانواده و نیاز عاطفی) و منابع شغلی ( شامل حمایت مدیریت و وضعیت شغلی) بر روی خستگی عاطفی، نیرومندی، علایم بیماری و تعهد سازمانی افراد با استفاده از مدل الزامات شغلیمنابع مورد بررسی قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار spss نسخه 21 و برازش مدل به روش آنالیز مسیری و توسط نرم افزار amos نسخه 23صورت گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که مدل مذکور از شاخص های برازش مطلوب برخوردار می باشد و ضرایب اثر تمامی متغیرها معنی دار می باشند(p<0.001). طبق مدل مطالعه، الزامات شغلی( beta;=0.3) به صورت قوی تری نسبت به منابع شغلی( beta;=0.2)، خستگی عاطفی معلمان را پیش بینی می کرد، هم چنین رابطه این دو متغیر با نیرومندی برابر اما مخالف یک دیگر مشاهده شد( beta;= ±0.27). علاوه بر این نتایج نشان دادند که خستگی عاطفی، رابطه بین الزامات شغلی و سلامت، و نیرومندی رابطه بین منابع شغلی و تعهد سازمانی معلمان را به صورت جزیی میانجی گری می کنند.نتیجه گیری: بر اساس یافته های این مطالعه، اتخاذ برنامه هایی با اولویت تعدیل الزامات شغلی و سپس، بهبود منابع شغلی در دست رس معلمان می تواند از راه کارهای موثر بر کاهش فرسودگی شغلی و افزایش تعلق خاطر شغلی، سلامت و تعهد سازمانی این عزیزان باشد.