ارزیابی ریسک خطوط لوله انتقال نفت و گاز بر مبنای روش bow-tie فازی شده

مقدمه: امروزه 60% از منابع انرژی در دنیا را نفت و گاز تشکیل میدهد. حمل و نقل نفت خام و محصولات آن به روشهای مختلفی انجام میشود که از این میان بیش ترین سهم انتقال، بر عهده لوله های انتقال میباشد. با توجه به گستردگی خطوط در مناطق مختلف تاسیساتی و یا حتی مسکونی و همچنین پتانسیل بالای آسیب پذیری، ایمنی خطوط لوله و رعایت اصول مدیریت ریسک آن از اهمیت ویژهای برخوردار است. یکی از روشهای تعیین سطح ایمنی، ارزیابی ریسک به روش bowtie است. روش bowtie یک روش کیفی نیمه کمیاست که داده های آن از طریق نظرسنجی از متخصصین اجراء میشود.روش کار: در این تحقیق از روش bowtie در تلفیق با منطق فازی با بهکارگیری روش مقیاسی لیکرت جهت کمیسازی دادههای کیفی(زبانی) به منظور کاهش عدم قطعیت ارزیابی ریسک خطوط لوله شماره 10 گاز آماک و 12 نفت بنگستان استفاده شد، به طوری که ابتداء عوامل تاثیرگذار بر ایمنی خطوط انتقال از طریق تهیه چک لیست مشخص گردید و سپس با استفاده از روش ذکر شده اقدام به ارزیابی ریسک خطوط لوله مورد مطالعه شد.نتیجهگیری: یافتههای تحقیق نشان داد که عوامل آسیب شخص ثالث ، نقص اولیه در مواد و ساخت خط لوله با احتمال شکست 0.0484 دارای بالاترین درصد اهمیت ( معادل 12.32 %) در تخریب خط لولههای انتقال گاز و نفت میباشند. افزون بر این، اثرات سمیو آسیب محیط زیست با احتمال رخداد 0.00327 ، از بارزترین پیامدهای ناشی از نشت نفت و گاز از خطوط لوله های انتقال بر اساس روش درخت پیامد هستند. براین اساس و با لحاظ مهمترین عوامل موثر شناسایی شده در تخریب خطوط انتقال گاز و نفت و اصلیترین پیامد ناشی از آنها، اقدام به ارایه دستورالعمل بهینه کاهش پیامدهای بالقوه و کنترل آنها با تاکید بر حذف علل احتمالی آنها شده است.