سیمای مطالعات ارگونومی منتشر شده در مجلات فارسی علمی‌پژوهشی ایران در یک دهه اخیر (1390 الی 1400) : یک مطالعه علم سنجی

مقدمه: علم‌سنجی به‌عنوان حوزه‌ای از پژوهش، به بررسی و تحلیل روندها و الگوهای علمی در مجلات علمی مختلف می‌پردازد. هدف از این مطالعه، تحلیل محتوای مقالات منتشر شده در ده سال اخیر در مجلات معتبر علمی‌پژوهشی به زبان فارسی در زمینه ارگونومی و تعیین الگوی توزیع مقالات بر حسب موضوع‌های استخراج شده است.روش کار: کلیه مطالعات منتشر شده در یک دهه اخیر (1390 الی 1400) در مجلات علمی پژوهشی فارسی «فصلنامه بهداشت و ایمنی کار»، «ارگونومی»،  «سلامت کار»، «مهندسی بهداشت حرفه ای»، «طب کار» و «بهداشت‌کار و ارتقا سلامت» به روش سرشماری از وبگاه مجلات استخراج شدند. تعداد 527 مقاله منتشر شده بر حسب کدهای موضوعی استخراج شده از مجلات بین المللی دسته بندی شدند. نرم افزار excel  جهت آماده سازی و تحلیل داده ها استفاده شد.   یافته ها: موضوع «وضعیت فیزیوسایکولوژی و فاکتورهای شغلی» دارای بیشترین درصد فراوانی (17.65 درصد) و موضوع «ارگونومی در کارگاه‌های کوچک» دارای کمترین درصد فراوانی (صفر درصد) است. موضوع های «وضعیت فیزیوسایکولوژی و فاکتورهای شغلی»، «متدولوژی ارگونومی، روش‌ها و تکنیک ها»، «بازرسی، نظارت و ارزیابی عملکرد» و «ویژگی های فیزیولوژی، فرایندهای شناختی» حدود 55 درصد مقالات منتشر شده را تبیین می‌کند. موضوع «طراحی محل کار و تجهیزات» در سال‌های اخیر بیش‌ازپیش سیر صعودی داشته اند. سیمای تحقیقات ارگونومی کشور بیشتر بر رویکرد روش‌شناسی و نوآوری تا کاربردی، نیازهای صنایع تا خدمات و کشاورزی، کارکرد کارگاه‌های بزرگ تا کارگاه‌های کوچک و ساختمانی، و نگرش میکرو ارگونومی تا ماکرو ارگونومی متمرکز است.  نتیجه گیری: جهت‌گیری موجود در راستای توسعه روش‎ها و تکنیک‎های علم ارگونومی و نهادینه‌کردن این علم در بسترهای مختلف اجتماعی به‌عنوان مداخله ای پیشگیرانه در جهت ارتقای سطح سلامت و افزایش بهره وری تاکید می‌کند. انتظار می‌رود روند توسعه تحقیقات حوزه ارگونومی کشور با سیاست‌گذاری‌های جدید در حوزه‌های مختلف ضمن بهره‌گیری از پیشرفت‌های علمی بین‌المللی بر کارکردها و چالش‌های خاص کشور و با رویکرد مسئله‌محور بهبود یابد.

the profile of ergonomic studies published in persian scientific journals of iran (2011-2022): a scientometric study

introduction: scientometrics is a research field that examines and analyzes scientific trends and patterns in various scientific journals. this study aims to analyze the content of research published between 2011 and 2022 in persian scientific journals focusing on ergonomics, to identify trends and the scientific direction in the field. material and methods: this study collected all articles published from 2011 to 2022 in persian journals, including “occupational health,” “occupational health and safety,” “occupational health engineering,” “iranian journal of ergonomics,” “occupational medicine,” and “occupational hygiene and health promotion,” using a census method from the journals’ websites. 368 articles were categorized based on thematic codes developed by experts, and data were analyzed using excel 2010.results: the theme “physiological status and occupational factors” had the highest frequency (17.65%), while “ergonomics in small workplaces and services” had the lowest (0%). approximately 55% of the published studies were centered around themes including “physiological status and occupational factors,” “ergonomics methodology, methods and techniques,” “inspection, monitoring, and evaluation of performance,” and “characteristics of physiology and cognitive processes.” the research focus in ergonomics tends to prioritize methodology and innovation over the practical application, emphasizing industrial needs over those in services and agriculture, and favoring large workplaces over small or construction sites.conclusion: the thematic framework and publication patterns can serve as valuable sources of information for educational and research planning within the field of ergonomics for universities, research centers, and related organizations; it can contribute to the scientific advancement of the field and lead to its overall improvement.