کاربرد رویکرد ماتریس ریسک سه‌بعدی به منظور ارزیابی ریسک آسیب‌های شغلی در یک صنعت خودروسازی

مقدمه: استفاده از سیستم امتیازدهی درجه شدت حادثه (asg) یک رویکرد عمومی برای تعیین کمیت ریسک ناشی از حوادث می‌باشد که میتواند با توجه به عوامل موثر بر ریسک حوادث در محیط کار اصلاح شده و به یک ماتریس ریسک اختصاصی برای تحلیل حوادث تبدیل گردد؛ لذا هدف از این مطالعه تدوین یک ابزار ارزیابی ریسک اختصاصی با استفاده از سیستم asg برای تعیین کمیت شدت آسیب‌های شغلی ناشی از حوادث در یک صنعت خودروسازی بوده است که در نهایت امتیازهای شدت حوادث، برای ایجاد یک ماتریس ریسک اختصاصی سه‌بعدی، جهت تحلیل و ارزیابی ریسک حوادث صنعت استفاده شد.روش کار: مطالعه حاضر به‌صورت مقطعی در یکی از صنایع مونتاژ خودروسازی انجام شده است. با بررسی سوابق حوادث گذشته این صنعت از سال در یک دوره 5ساله، در مجموع 100 حادثه با روش نمونه گیری ساده تصادفی انتخاب شد. برای ارزیابی ریسک حوادث از شدت، فراوانی و قابلیت پیشگیری حادثه استفاده گردید و در نهایت تحلیل ریسک به کمک ماتریس ارزیابی ریسک سه‌بعدی، طبق روش پیشنهادی azadeh-fard و همکاران، انجام گرفت. یافته ها: بر طبق نتایج تحلیل حوادث، در مجموع 690 حادثه و 15019 روز ازدست‌رفته کاری در این بازه زمانی ثبت شده است. با اعمال‌کردن نظر متخصصان در تعیین سطح تاثیر، بیشترین وزن مربوط به ویژگی‌های سطح زمین (0/6) و کمترین آن‌ها متعلق به فاکتور «شرایط آب‌وهوا « تخمین زده‌شد.نتیجه گیری: این مطالعه یک معیار برای «شدت رخ داد حادثه» پیشنهاد می‌کند که این معیار با در نظر گرفتن عوامل تاثیرگذار بر ریسک، توسط متخصصان ایمنی و بهداشت صنعت خودروسازی وزن گذاری می‌شود. در نهایت با در نظر گرفتن فاکتور سومی، تحت عنوان «قابلیت پیشگیری»، یک ماتریس سه‌بعدی ارزیابی ریسک اختصاصی برای صنعت ارائه می‌نماید. با استفاده از درجه شدت حادثه (asg)، در ماتریس ارزیابی ریسک سه‌بعدیِ پیشنهادی، در این صنعت می‌توان شدت حوادث را بلافاصله پس از وقوع آن کمی‌سازی نمود. این رویکرد امکان نظارت در زمان وقوع حادثه را فراهم می‌کند که منجر به اجرای به‌موقع کنترل و پیشگیری از رخداد حوادث جدید می‌گردد.

development of a conceptual model to identify and rank environmental and health costs of work-related diseases using delphi study and analytic network process

introduction: improving health and the environment is one of the components of development, social welfare, and economic growth. another influential factor in increasing health costs and reducing social welfare is work-related accidents and diseases, which impose high costs on individuals, industries, and the national economies of countries. therefore, using multi-criteria decision-making methods, the present study provided a conceptual model to identify and rank work-related diseases’ environmental and health costs.material and methods: the present study was conducted in 2023. a classification model for the economic evaluation of environmental and health costs of occupational diseases was developed to achieve the study’s aim. in the current research, the delphi method was used to identify health and environmental criteria, and the analytic network process (anp) was used to weight the sub-criteria. finally, the cost of health and the environment was estimated based on the available information. naft tehran hospital (nsht) was also selected as a case study site.results: the results showed that the drug and medical equipment cost factor, with a weight of 0.312 in the treatment sector, and the particular and infectious waste cost factor, with a weight of 0.085, were the most critical factors in the economic evaluation. also, the parametric model results showed that 99.84% of the total costs are related to health costs, and 0.16% are related to environmental costs. in general, the results of this research showed that 61.3% of the costs of the health sector are related to the two sectors of medicine and medical equipment and the cost of service personnel, and 91.7% of the costs of the environmental sector are related to wastewater treatment and the cost of electricity consumption.conclusion: this study presented a semi-quantitative model to estimate health and environmental costs caused by occupational diseases. the results can create a novel scientific insight into implementing control measures using the optimal point of cost-benefit parameters. implementing this integrated model can be a practical and effective step in allocating resources and prioritizing interventions.