ارائه برنامه استراتژیک توسعه رشته تخصصی مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار در ایران

مقدمه: مدیریت استراتژیک، با تعیین جهت حرکت سازمان و تهیه چشم‌انداز استراتژیک و بیانیه ماموریت، زمینه رشد، سودآوری، تولید و گنجاندن برنامه‌های ایمنی و سلامت کارکنان در سراسر سازمان را فراهم می‌کند. همچنین وجود یک برنامه استراتژیک جهت تقویت علمی و کاربردی رشته بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار یکی از اولویت‌های دانشگاهی و صنعتی کشور است. هدف از مطالعه حاضر ارائه برنامه استراتژیک توسعه رشته تخصصی مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار در ایران می‌باشد.روش کار: مطالعه حاضر از نوع مطالعات اقدام پژوهی مشارکتی است که در سال 1400 انجام شد. کمیته تدوین برنامه‌ریزی استراتژیک متشکل از 20 نفر از اساتید، کارشناسان و دانشجویان مقطع دکترا بودند طی 14 هفته با تشکیل جلسات منظم هفتگی و با جمع‌آوری اطلاعات درون سازمان و برون سازمان و تحلیل محیط داخلی و خارجی سازمان و شناسایی نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهای موجود در محیط اقدام به تعیین ماموریت، دورنما، ارزش‌ها و اهداف کلی و اختصاصی سازمان برای سال‌های 1400 تا 1404 نموند. همچنین، اقدامات لازم  برای دستیابی به اهداف تعیین شده شناسایی و برنامه عملیاتی دستیابی به اهداف در زمینه ارتقای عملکرد رشته تخصصی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار تدوین شدند.یافته ها: انجام این پژوهش کاربردی منجر به ارزشیابی استراتژیک محیط درونی و بیرونی رشته تخصصی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار، تعیین جهت استراتژی‌های اساسی، ماموریت، دورنما، ارزشها و اهداف کلی شد. درنهایت هفت هدف اختصاصی و 286 اقدام برای ارتقای عملکرد رشته مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار مشخص شد. در تحلیل swot انجام‌گرفته از محیط داخلی و خارجی رشته بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار، 27 نقطه قوت، 7 نقطه‌ضعف، 26 فرصت و 12 تهدید به دست آمد. طبق نتایج ماتریس swot موقعیت استراتژیک رشته مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار در موقعیت استراتژی‌های احتیاطی و حفظ شرایط موجود قرار دارد.نتیجه‌گیری: این برنامه، در راستای برنامه 4 ساله رشته مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار نوشته شده است. در تدوین برنامه به اسناد و سیاستهای ارگان‌های بالادستی توجه شده است. موقعیت استراتژیک رشته مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار، استراتژی محتاطانه است. در این موقعیت می‌توان استراتژی‌های حفظ شرایط موجود را به کاربرد؛ بنابراین، پیشنهاد می‌شود با تمرکز بر استراتژی‌های محتاطانه تا حد امکان نقاط ضعف رشته مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار و ایمنی کار کاهش یابد و قابلیت‌های استراتژیک آن افزایش یابد. رشته مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار به‌تدریج از سال دوم اجرای برنامه استراتژیک می‌تواند بر توسعه فعالیت‌ها متمرکز شود.

presentation of a strategic development plan for the specialized field of occupational health and safety engineering in iran

introduction: strategic management involves determining the organization’s direction, preparing a strategic vision and mission statement, and providing the basis for growth, profitability, and production. it also includes the inclusion of employee safety and health programs throughout the organization. the existence of a strategic plan for the scientific and practical strengthening of occupational health and safety is one of the country’s academic and industrial priorities. the purpose of this study is to present a strategic plan for developing the specialized field of occupational health and safety engineering in iran.material and methods: the current study is a collaborative action research study that was conducted in 2021. the strategic planning committee consisted of 20 professors, experts, and doctoral students. over the course of 14 weeks, they held regular weekly meetings, collected information from inside and outside the organization, analyzed the organization’s internal and external environment, and identified its strengths, weaknesses, opportunities, and threats. based on this analysis, the committee determined the organization’s mission, perspective, values, and general and specific goals for 2021-2024. they also identified the necessary measures to achieve these goals and developed an operational plan to improve the performance of the specialized field of occupational health and safety.results: conducting this applied research led to the strategy of internal and external analysis of the specialized ohs field, determining the direction of the basic strategy, mission, perspective, values, and general goals. finally, seven specific goals and 286 actions were determined to improve the performance of ohs. the swot analysis of ohs’s internal and external environment identified 27 strengths, seven weaknesses, 26 opportunities, and 12 threats. according to the results of the swot matrix, the strategic position of the ohs field is to implement preventive strategies and maintain existing conditions.conclusion: this plan aligns with the 4-year ohs plan. in developing the program, attention has been paid to the documents and policies of upstream organizations. the strategic position of occupational health and safety engineering is a prudent strategy. in this situation, strategies for maintaining existing conditions can be applied. therefore, it is suggested to reduce the weaknesses of ohs as much as possible and increase its strategic capabilities by focusing on prudent strategies. from the second year of implementing the strategic plan, the ohs field can gradually focus on developing activities.