توسعه روشی برای تجزیه‌وتحلیل حوادث ناشی از کار: روش تجزیه‌وتحلیل خطا

مقدمه: حوادث شغلی یکی از مهم‌ترین ریسک فاکتورهای اقتصادی، انسانی و اجتماعی برای کشورهای درحال‌توسعه محسوب می‌شوند. در کنار طراحی و پیاده‌سازی اقدامات پیشگیرانه از طریق رویکرد ارزیابی و مدیریت ریسک، تحقیقات جامع و دقیق حوادث رخ‌داده یک ضرورت انکارناپذیر برای کاهش ریسک حوادث می‌باشد. اولین گام در همین راستا، ریشه‌یابی علل بروز آن‌ها می‌باشد. این امر تنها با به‌کارگیری تکنیک‌های مناسب امکان‌پذیر خواهد شد.روش کار: در این مطالعه ابتدا معیارهای مناسب برای طراحی روش تحلیل حادثه، جمع‌آوری و بر اساس نظرات خبرگان غربالگری گردید. در گام دوم تکنیک‌های معمول و پرکاربرد درزمینۀ تجزیه‌وتحلیل حوادث شغلی از طریق پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر جمع‌آوری شد. در گام سوم، تکنیک‌های جمع‌آوری‌شده بر اساس معیارهای منتخب و با استفاده از روش تاپسیس (topsis) امتیازدهی و با انتخاب تکنیک‌های برتر بر اساس آن‌ها اقدام به طراحی تکنیک جدید شد. سپس با تجزیه‌وتحلیل سه حادثه متفاوت با تکنیک منتخب و چهار تکنیک مورداستفاده و استفاده از روش anp تکنیک توسعه‌یافته تست و تصدیق گردید.  یافته ها: بر اساس بررسی‌های انجام‌شده جهت شناسایی معیارهای مناسب برای مقایسه تکنیک‌های تجزیه‌وتحلیل حوادث، 10 معیار شناسایی شد که از میان آن‌ها شش معیار برای استفاده در مراحل مطالعه انتخاب شدند. بر اساس یافته‌ها، روش fam با وزن نهایی نرمال 0.2684 در تجزیه‌وتحلیل حوادث شغلی از ارجحیت اول برخوردار شد. رتبه‌های دوم و سوم به ترتیب به دو تکنیک tripod-β و scat تعلق گرفت.نتیجه گیری: خروجی این مطالعه معرفی تکنیک fam بود. این تکنیک با بهره‌گیری نقاط قوت تکنیک‌های چهارگانه و پوشاندن ضعف آن‌ها، قادر است به‌صورت گرافیکی و سیستماتیک، با به حداقل رساندن سلیقه کاری تحلیل گران در سه سطح به شناسایی و تعیین علل حوادث کمک نماید.

developing a method for evaluating workplace accidents: fault analysis method (fam)

introduction: occupational accidents are one of the most important risk factors for developing countries. in addition to designing preventive measures to prevent accidents, comprehensive research of accidents is considered as an undeniable necessity to reduce the risk of accidents. thus, the first step is to find the root causes of their occurrence, which will certainly be possible with the use of appropriate techniques.material and methods: in this study, first, the appropriate criteria for designing the accident analysis method were collected. in the second step, commonly used techniques were collected through known databases. in the third step, the collected techniques were scaled based on the selected criteria using the topsis method, and ultimately, the new method (fam) was developed. finally, by analyzing three different accidents with the developed technique and four other common techniques, as well as using the anp method, the developed technique was tested and confirmed.results: based on the studies conducted to identify appropriate criteria for comparing accident analysis techniques, finally 6 criteria were selected for to be used in the study process. according to the findings, the fam method with a normal final weight of 0.2684 was considered the priority in occupational accident analysis.conclusion: the output of this study was the introduction of the fam technique. using the strengths of the four techniques and covering their weaknesses, this technique can help identify and determine the causes of accidents graphically, systematically, and by minimizing the work attitude of analysts at three levels.