مروری بر مطالعات اقتصاد ایمنی و هزینه‌یابی حوادث شغلی در ایران از سال 2000 تا 2021 میلادی

مقدمه: سالیانه در سراسر جهان، هزینه‌های زیادی از تولید ناخالص ملی کشورها در پی وقوع حوادث شغلی اتلاف می‌شود. برآورد این هزینه‌ها می‌تواند در راستای سرمایه‌گذاری بهینه و پایه‌گذاری سیاست‌های مناسب در بسیاری از کشورهای دنیا ازجمله ایران حائز اهمیت باشد. لذا، این مطالعه با هدف بررسی مطالعات انجام‌شده درزمینۀ اقتصاد ایمنی و هزینه‌یابی حوادث در ایران از سال 2000 تا 2021 انجام شده است. روش کار: به‌منظور انجام این پژوهش مروری از پایگاه‌های داده معتبر «web of science»، «embase»، «irandoc»، «sid»، «magiran»، «google scholar»، «pubmed» و «scopus» استفاده گردید. مقالات در این پایگاه‌های داده با جستجوی کلیدواژه‌های فارسی همچون «حادثه»، «هزینه حوادث»، «حوادث شغلی»، «ایران» و معادل انگلیسی آن‌ها شامل «accidents»، «accident costs»، «occupational accident» و «iran» در بازه زمانی 2000 تا 2021 جستجو و استخراج گردیدند. یافته ها: از میان 66 مقاله شناسایی‌شده، 19 مقاله به‌عنوان مقالات نهایی انتخاب گردید که از این میان 11 مطالعه در صنعت حمل‌ونقل و 8 مطالعه در سایر صنایع اجرا شده بودند. در میان این مطالعات، 9 مطالعه فقط به بررسی و بیان هزینه‌های کلی و 6 مطالعه به تفکیک به بررسی و بیان هزینه‌های مستقیم، غیرمستقیم و کلی پرداخته بودند. 4 مطالعه دیگر نیز به بررسی و بیان هزینه‌های ناشی از حوادث به صورت‌های دیگر پرداخته بودند. گفتنی است که در 3 مطالعه میزان هزینه‌های مستقیم بیشتر از هزینه‌های غیرمستقیم برآورد شده است. همچنین، بر اساس مطالعات میزان خسارت وارده به تولید ناخالص داخلی از 0.03 تا 6.46 درصد از تولید ناخالص ملی بود. نتیجه گیری: نتایج حاصل از مرور مطالعات نشان داد که حوادث شغلی سبب اتلاف بخش قابل‌توجهی از تولید ناخالص ملی ایران می‌شود. لذا به‌منظور جلوگیری از اتلاف چنین هزینه‌های سنگینی توصیه می‌گردد تا مطالعات دیگری درزمینۀ ارتباط سرمایه‌گذاری در بخش ایمنی و کاهش هزینه‌های حوادث با توجه به گروه‌بندی مشاغل به‌ویژه در صنایع فرآیندی، خدماتی و تولیدی صورت بپذیرد.

a review of safety economics studies and cost of occupational accidents in iran from 2000 to 2021

introduction: due to occupational accidents, many costs are annually lost from the countries’ gross domestic product (gdp). estimating these costs can be essential for optimal investments and establishing appropriate policies in many countries, such as iran. the present study aimed to review the studies conducted on the safety economics and the costs of accidents in iran from 2000 to 2021.material and methods: the reliable databases “web of science”, “embase”, “irandoc”, “sid”, “magiran”, “google scholar”, “pubmed” and “scopus” were used to conduct this research. articles in these databases were searched and extracted by searching for keywords such as “accident”, “cost of accidents”, “occupational accidents” and “iran” in persian and english from 2000 to 2021.results: among the 66 identified articles, 19 were selected as final articles, of which 11 studies were carried out in the transportation industry and eight in other industries. among these studies, nine studies only examined and stated the total costs, and six studies separately examined and stated the direct, indirect, and total costs. four other studies also investigated and expressed the costs caused by accidents in other ways. most notably, in three studies, the number of direct costs is higher than indirect costs. similarly, only six studies estimated the damage to the gdp, ranging from 0.03% to 6.46% of the gdp.conclusion: the results of the review of studies showed that occupational accidents cause the loss of a significant part of iran’s gdp. it is recommended to carry out further studies on the relationship between investment in the safety sector and reducing the costs of accidents concerning the grouping of jobs, mainly in the process, service, and production industries, to prevent wasting such heavy costs.