مدل‌سازی علت-پیامد حوادث شغلی در کارگاه‌های ساختمانی: یک مطالعه گذشته‌نگر در ایران

مقدمه: نزدیک به نیمی از حوادث شغلی در ایران در کارگاه‌های ساختمانی رخ می‌دهد؛ بنابراین، مدل‌سازی حوادث شغلی در این کارگاه‌ها یکی از راهکارهای طراحی استراتژی‌های ایمنی برای کاهش حوادث شغلی در حوزه ساخت‌وساز می‌باشد. این مطالعه با هدف مدل‌سازی علت-پیامد حوادث در کارگاه‌های ساختمانی طراحی و انجام شده است. روش کار: این مطالعه در سال 1399 در قالب یک تحلیل گذشته‌نگر بر روی داده‌های حوادث 10ساله (1389-1398) در کارگاه‌های ساختمانی در ایران انجام شده است. متغیر اصلی شامل انواع حوادث شغلی در کارگاه‌های ساختمانی بود. ابزار مطالعه شامل چک‌لیست حوادث و همچنین گزارش تفصیلی این حوادث بود. داده‌های مورد نیاز بر اساس مدل مفهومی طراحی شده برای مدل‌سازی علت-پیامد حوادث در این کارگاه‌ها جمع‌آوری شد. مدل‌سازی علت-پیامدحوادث مورد مطالعه با استفاده از رویکرد مدل‌سازی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم‌افزار ibm spss amos نسخه 0. 22 انجام شده است. یافته ها: فراوانی حوادث مورد تحلیل در بازه زمانی مورد مطالعه 3854 حادثه بود. میانگین سالانه دو شاخص afr و asr به ترتیب 8.54 ±17.27 حادثه و 44.23 ±322.42 روز تخمین زده شد. نتایج مدل‌سازی علت-پیامد این حوادث ساختمانی نشان داد که فاکتورهای فردی و شغلی، آموزش ایمنی و ارزیابی ریسک و همچنین متغیرهای مربوط به این فاکتورها با شاخص‌های حوادث دارای ارتباط معکوس و معنی‌دار و فاکتورهای شرایط محیطی و اعمال ناایمن و متغیرهای متعلق به آنها با این شاخص‌ها دارای ارتباط مثبت و معنی‌دار می‌باشند (0.05>p).نتیجه گیری: یافته‌های مطالعه بیانگر این بود که بیشترین ضریب تاثیر بر شاخص‌های حوادث مربوط به فاکتورهای آموزش ایمنی، ارزیابی ریسک و اعمال ناایمن و متغیرهای آنها می‌باشد؛ بنابراین، نتایج این مدل‌سازی می‌تواند به طراحی استراتژی‌های ایمنی در کارگاه‌های ساختمانی کمک نماید.

cause-consequence modeling of occupational accidents in construction sites: a retrospective study in iran

introduction: nearly half of occupational accidents in iran occur in construction sites. therefore, modeling of occupational accidents in these sites is one of the solutions to design safety strategies to reduce occupational accidents in the field of construction. this study was designed and conducted with the aim of modeling the causeconsequence of accidents in construction sites.material and methods: this study was conducted based on a retrospective analysis of 10year accident data (20102019) in iranian construction sites in 2020. the main variable included the types of occupational accidents in construction sites. the study tool included accidents checklist as well as a detailed report of the studiedaccidents. the required data were collected based on a conceptual model designed to model the causeconsequence of accidents in the construction sites. causeconsequence modeling of the studied accidents has been done based on the structural equation modeling and using ibm spss amos v. 22.0.results: the frequency of the studied accidents was 3854 accidents. the annual averages of afr and asr indices were 17.27 ± 8.54 and 322.42 ± 44.23 days, respectively. the results of causeconsequence modeling of these construction accidents showed that individual and occupational, safety training and risk assessment factors as well as variables related to these factors have a negative and significant relationship with the indicators of the construction accidents, and the factors of environmental conditions and unsafe acts and variables belonged to these factors have a positive and significant relationship with these indicators (p < 0.05).conclusion: the findings of the study revealed that the highest impact factors on accident indicators were related to safety training, risk assessment and unsafe acts and their variables. therefore, the results of this modeling can help to design safety strategies in construction sites.