بررسی رابطۀ همبستگی یادگیرنده بودن سازمان‌ها با سطح فرهنگ ایمنی آن‌ها در صنایع هسته‌ای و پرتوی ایران

مقدمه: توصیه به ایجاد سازمان یادگیرنده از مهم‌ترین توصیه‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای داشتن فرهنگ ایمنی پیشرفته در سازمان‌ها است. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی تجربی رابطۀ همبستگی یادگیرنده بودن یک سازمان با فرهنگ ایمنی آن در صنایع هسته‌ای و پرتوی ایران انجام شده است.روش کار: در این تحقیق ارتباط دو مفهوم سازمان یادگیرنده و فرهنگ ایمنی سازمانی توسط داده‌های آماری جمع‌آوری‌شده از نمونه آماری 388 نفرِ از کارکنان 45 شرکت فعال در صنایع پرتوی و هسته‌ای در حوزه‌های پرتو پزشکی، رادیوگرافی صنعتی و تاسیسات پرتوی و هسته‌ای ایران با روش حداقل مربعات جزئی (pls) و نرم‌افزار smartpls3 مورد تجزیه‌وتحلیل همبستگی قرار گرفت. از پرسشنامه‌های یانگ و همکاران (dloq) در سال 2004 برای سنجش میزان یادگیرنده بودن سازمان‌ها و پرسشنامۀ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (scpqlh) در سال 2017 برای سنجش سطح فرهنگ ایمنی آن‌ها استفاده شد. یافته ها: با توجه به یافته‌های به‌دست‌آمده در این تحقیق یادگیرنده بودن، قادر به تبیین 52 درصد از تغییرات متغیر فرهنگ ایمنی در سازمان‌ها، می‌باشد. علاوه بر این، مشاهده شد که میزان این تاثیر در چهار زیرگروه مختلف صنایع پرتوی و هسته‌ای به دلیل تفاوت‌های زمینه‌ای آن‌ها، از اختلاف معناداری برخوردار است و از مقدار 65 درصد برای تاسیسات هسته‌ای و 59 درصد برای پرتو پزشکی تا مقدار 45 درصد برای تاسیسات پرتوی و 34 درصد برای رادیوگرافی صنعتی در حال تغییر است.نتیجه گیری: یافته‌ها از همبستگی معنادار متغیرهای پنهان سازمان یادگیرنده و فرهنگ ایمنی در سازمان‌ها حکایت دارد و مطابق نتایج به‌دست‌آمده، می‌توان از ارتقاء حالت یادگیرندگی در سازمان‌ها به‌عنوان عاملی کلیدی، در جهت بهبود فرهنگ ایمنی در آن‌ها یاد کرد.

The Correlation Relationship between Concepts of Learning Organization and Safety Culture in Iran’s Nuclear and Radiological Industries

Introduction: The formation and evolution of culture in organizations are related to the learning experiences of their members over time. In this regard, the present study was conducted to empirically investigate the correlation relationship between the Learning Organization (LO) and safety culture concepts in Iran rsquo;s nuclear and radiological industries.Material and Methods: A theoretical model concerning the connections between seven facets of LO and safety culture was proposed. It was then empirically tested with a structural equation modeling PLS analysis of a survey data set of 388 observations, collected from the radiation workers of 45 organizations in 4 Iranian industrial groups i.e. medical radiation, industrial radiography, nuclear installations, and radiological installations. Yang rsquo;s DLOQ questionnaire in 2004 and IAEA rsquo;s SCPQLH questionnaire in 2017 were used to measure LO and safety culture, respectively.Results: According to the findings of this study, being a LO could explain 52% of the variance in safety culture. Besides, it was observed that the strength of this relationship between four different subpopulations of Iran rsquo;s radiological and nuclear industries due to their different contexts, had significant differences and they vary from 34% for industrial radiography to 65% for nuclear installations.Conclusion: The existence of LO conditions in the working environment is linked to high safety culture. Thus, the LO can be joined to the toolbox of consultants, managers, and other organizational developers attempting to advance the conditions for safety at work.