بررسی روایی و اعتبار نسخه فارسی شاخص رانندگی خطرناک دولا

مقدمه: سازمان جهانی بهداشت پیش بینی کرده است تا سال 2020 حوادث رانندگی، سومین عامل مرگ در جهان خواهد بود. با توجه به نقش 70 الی 90 درصدی عامل انسانی در بروز حوادث ترافیکی، تهیه ابزاری برای بررسی رفتارهای رانندگی خطرناک ارزشمند خواهد بود. از آنجایی که رفتار رانندگان تاکسی نقش به سزایی در بروز تصافات ترافیکی درون شهری دارد، هدف این مطالعه، تهیه نسخه ای روا و معتبر از شاخص رانندگی خطرناک دولا در رانندگان سواری ناوگان مسافربری حمل و نقل عمومی شهر زنجان می‌باشد.روش کار: در این مطالعه توصیفی، از روش نمونه‌گیری تصادفی در دسترس برای انتخاب رانندگان سواری ناوگان حمل و نقل عمومی شهر زنجان استفاده شد. 316 راننده (% 9.7 زن،% 90.3 مرد) با حداقل سه سال سابقه کار در این مطالعه مشارکت کردند. نسخه لاتین شاخص دولا (3di: dula dangerous driving index) حاوی 28 گویه در 3 عامل (رانندگی تهاجمی، رانندگی با احساسات منفی و رانندگی بی پروا) از رفتار رانندگی خطرناک می‌باشد. در مطالعه حاضر روایی زبانی شاخص دولا، با روش ترجمه بازترجمه صورت پذیرفت. پس از انجام روایی صوری کیفی و کمی (تعیین نمره تاثیر)، شاخص به دست آمده در پانل خبرگان (که همگی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها بودند) مطرح شده و سپس شاخص روایی محتوا و نسبت روایی محتوا محاسبه شد. همچنین پایایی ابزار براساس همسانی درونی (آلفای کرونباخ) و سنجش ثبات در آزمون با روش آزمون بازآزمون(همبستگی اسپیرمن) تعیین شد. یافته ها: در این مطالعه، بیشترین نمره تاثیر(3.82) و کمترین (1.60) حاصل آمد و روایی صوری گویه ها پذیرفته شد.کمترین و بیشترین میزان نسبت روایی محتوا به ترتیب 0.8 و 1 و شاخص روایی محتوا 0.891 و 1 به دست آمد و روایی همه گویه‌ها مورد تایید قرار گرفت. در سنجش اعتبار ابزار، آلفای کرونباخ برای نتایج همسانی درونی کل ابزار 0.896 و برای هر یک از عامل‌های بالا به ترتیب، 0.95، 0.89و 0.94 به دست آمد. در سنجش ثبات در آزمون نیز با روش آزمون بازآزمون مقدار ضریب همبستگی اسپیرمن 0.871 بدست آمد و معناداری آزمون کمتر از 0.001 حاصل شد، بدین ترتیب ثبات در آزمون مورد تایید قرار گرفت.نتیجه گیری: برای بررسی رفتار رانندگی خطرناک در رانندگان تاکسی باید از یک ابزار قابل اعتماد استفاده نمود. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده در این مطالعه، نسخه فارسی شاخص رفتار رانندگی خطرناک دولا برای خودگزارشی رفتار رانندگی خطرناک رانندگان خودروهای سواری حمل و نقل عمومی از اعتبار و روایی مطلوبی برخوردار است. هرچند که بررسی روایی سازه همچنان مورد نیاز است.