ارزیابی ریسک حریق در مجتمع‌های تجاری منطقه 12 تهران و ارتباط آن با ویژگی های سازه ای و کاربری آنها

مقدمه: مجتمع های تجاری از پرترددترین اماکن عمومی و مستقر در مرکز شهرها، از منظر ایمنی شهری و پدافند غیرعامل حائز اهمیت میباشند. وقوع حوادث بزرگی مانند فاجعه پلاسکو و وسعت خسارات ناشی آن لزوم توجه به ایمنی این گونه اماکن را بیش از پیش نمایان ساخته است. این مطالعه با هدف تعیین نمره ریسک ایمنی حریق مجتمع های تجاری و ارتباط عوامل موثر بر آن انجام شده است.روش کار: مجتمع های تجاری ناحیه1 منطقه12 تهران مورد مطالعه قرار گرفتند. ویژگی‌های مجتمع ها شامل ارتفاع، مساحت، ضریب اشغال، نوع و ضریب فعالیت واحدهای هر مجتمع گردآوری گردید و سپس ارزیابی ریسک حریق آنها با استاندارد nfpa101 و نرم‌افزار cfses در سه حیطه ایمنی عمومی، کنترل و راه های خروجی انجام شد. در محیط نرم‌افزار spss نسخه 21 از آزمون‌های آماری رگرسیون خطی و anova برای تعیین ارتباط میان متغیر‌ها استفاده گردید. یافته ها: از 79 مجتمع تجاری مورد مطالعه، تنها 8 مجتمع در حیطه کنترل و 4 مجتمع در حیطه عمومی سطح ریسک قابل قبولی را به دست آورند. هیچ یک از مجتمع‌ها نمره قابل قبول در بخش راههای خروجی کسب نکردند. طبق نتایج این مطالعه، بین سطوح ریسک ایمنی حریق با تعداد طبقات،‌ نوع و ضریب فعالیت مجتمع‌ها ارتباط معناداری وجود نداشت (p > 0.05). البته بین ضریب اشغال مجتمع‌ها با سطوح ریسک حیطه‌های کنترل (p <0.001) و عمومی (p =0.013) ایمنی حریق و بین نوع سازه با تمامی سطوح ) (p control <0.001)، (p egress =0.004) و(p general<0.001) ( ارتباط معناداری وجود داشت.نتیجه گیری: با توجه به تجزیه و تحلیل داده ها و نتایج پژوهش به عمل آمده، وضعیت فعلی مجتمع‌های تجاری مورد مطالعه مستعد ایجاد فاجعه ای در منطقه12 تهران می‌باشند؛ از فجایع تاسف بار حریق در مجتمع تجاری، حادثه حریق ساختمان پلاسکو در دی ماه 1395 تهران است که مرور درس‌های آموزنده این حادثه هشدار دهنده وضعیت مجتمع‌های تجاری درحال استفاده ایران می‌باشد. استفاده از نتایج این مطالعه دربرنامه ریزی شهری و ارتباط بین بخشی برای ارتقاء ایمنی مجتمع های تجاری منطقه با در نظر گرفتن اصول پدافند غیرعامل در بافت تاریخی، تجاری و سیاسی تهران پیشنهاد می‌شود.

Evaluation of Fire Risk in Commercial Complexes of District 12 of Tehran and its Relationship with their Structural and Usage Characteristics

Introduction: Commercial complexes are one of the most prestigious public and citycentered areas in terms of urban safety and passive defense. The purpose of this study was to determine the fire safety risk score of commercial complexes and its related factors.Material and method: The commercial complexes of area 1 of District 12 of Tehran were studied. The characteristics of the complexes, including construction, height, activity, Occupancy Coefficient and etc in each complex were collected. fire risk assessment was performed using NFPA101 standard and CFSES software in three areas of control, Egress and general safety. In SPSS software version 21, linear regression and ANOVA tests were used to determine the relationship between variables.Results: Of the 79 commercial complexes studied, only 8 in control area and 4 in general area achieved acceptable risk level. None of them achieved an acceptable score in the Egress. According to the results, there was no significant relationship between risk levels and height, type and activity Coefficient of them(p>0.05). However, between Occupancy Coefficient of complexes with fire safety risk levels of control(p<0.001) and general(p= 0.013) and between construction with all risk levels ((pEgress= 0.004), (pControl pGeneral<0.001)) There was a significant relationship.Conclusion: The results showed the current situation of the studied commercial complexes is prone to cause a disaster in the 12th district of Tehran; Using the results of this study in urban planning and crosssectoral communication to improve the safety of commercial complexes in the region is suggested.