ammi analysis application for explanation of ecotype by sowing date (e×sd) interaction in ter ms of seed yield in cumin (cuminum cyminum l.) ecotypes

Different responses of plant genotypes to the change of environmental conditions have been the most important and challenging issue for plant breeders and agronomists for the selection of superior genotypes. cumin is one of the most important medicinal and aromatic plants in iran that are strongly affected by varying environmental conditions. this study was aimed to investigate e×sd interaction and also select stable and adaptable ecotypes of cumin in different sowing dates by ammi analysis. for this purpose different cumin ecotypes were evaluated in five sowing dates in kerman (a semiarid region in iran). accordingly, nine cumin ecotypes were evaluated in a rcbd with three replications in each sowing date during growing season of 2011-12. seed yield were measured at the end of growing season in each sowing date and the collected data were analyzed using the ammi model. the ammi anova showed a significant variation among sowing dates, ecotypes and g×sd interaction for seed yield. for this trait, 26.95% of the total sum of squares was attributable to ecotypes, 26.15% to sowing dates, and 46.9% to e×sd, indicating high genotypic variation to sowing dates. the first two ipca explain 72.32% of the e×sd interaction effect (43.65% and 28.67% for ipca1 and ipca2, respectively). rank correlations confirmed a relationship between asv, ammi1, and ysi and agreement between ysi and yield in ranking ecotypes. based on the mentioned statistics, isfahan and khorasanjonoubi were identified as unstable ecotypes. semnan ecotype with regard to the high yieldstability reaction in different sowing dates is recommended for cultivation in semiarid regions of iran.

کاربرد تجزیهAMMI برای تشریح برهمکنش اکوتیپ×تاریخ کاشت (E×SD) از نظر عملکرد دانه زیره سبز (Cuminum cyminum L.)

پاسخ متفاوت ژنوتیپ­های گیاهی به تغییر در شرایط محیطی یکی از مهم­ترین و چالش بر انگیزترین مسائل در میان اصلاح کنندگان و زارعین در انتخاب ژنوتیپ­های برتر بوده است. زیره سبز یکی از مهم­ترین گیاهان داروئی و معطر در ایران است که به شدت تحت تأثیر شرایط متغیر محیطی قرار می­گیرد. این مطالعه با هدف تفسیر برهمکنش اکوتیپ در تاریخ کاشت و همچنین انتخاب اکوتیپ­های سازگار و پایدار زیره سبز در تاریخ­های متفاوت کاشت به­وسیله تجزیه امی انجام گردید. بدین منظور اکوتیپ­های مختلف زیره سبز در پنج تاریخ کاشت در کرمان (منطقه­ای نیمه خشک در ایران) مورد بررسی قرار گرفتند. بر این اساس نه اکوتیپ زیره سبز در هر تاریخ کاشت در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 911390 مورد ارزیابی قرار گرفتند. در پایان فصل رشد عملکرد دانه در هر تاریخ کاشت اندازه گیری شد و داده های به­دست آمده توسط مدل امی تجزیه و تحلیل گردید. تجزیه واریانس امی نشان دهنده­ی اختلاف معنی­دار در بین تاریخ­های کاشت (SD)، اکوتیپ­های مختلف (G) و اثر متقابل  G×SD از نظر عملکرد دانه بود. برای این صفت از کل مجموع مربعات 95/26% به اثر اکوتیپ، 15/26% به تاریخ­های کاشت و 9/46% به بر همکنش G×SD اختصاص یافت که نشان دهنده­ی تنوع ژنوتیپی بالا در پاسخ به تاریخ­های کاشت می­باشد. در مجموع IPCA1 و IPCA2 32/73 درصد از مجموع مربعات اثر متقابل G×SDرا توجیه کردند (به ترتیب 65/43% و 67/26 درصد). همبستگی رتبه اسپیرمن ارتباط مثبت بین ASV، AMMI1، و YSI و همچنین بین YSI و عملکرد را در رتبه بندی اکوتیپ­ها تایید کرد. بر اساس آماره های مذکور اکوتیپ­های اصفهان و خراسان جنوبی به عنوان اکوتیپ­های ناپایدار شناخته شدند. اکوتیپ سمنان باتوجه به پایداری عملکرد بالایی که در تاریخ های متفاوت کاشت نشان داد برای کاشت در مناطق نیمه خشک ایران توصیه می­گردد.