evaluation of rain-fed wheat (triticum aestivum l.) genotypes for drought tolerance

Drought stress is one of the most importantenvironmental stresses that have limited theproduction of wheat, especially in arid andsemi-arid regions of the world. to recognizedrought tolerant rain-fed wheat genotypes andto determine the best tolerance/susceptibilityindices, a study was conducted at theagricultural research station of miandoab fortwo cropping years (2013-15). the experimentalmaterials included 12 rain-fed wheat genotypesinvestigated in two separate field experimentsbased on randomized complete blocks designwith three replications under both rain-fed andsupplemental irrigation conditions. the combinedanova for grain yield and agro-physiologicaltraits showed that there was a large geneticdifference between wheat genotypes for grainyield and studied traits in response to droughtstress among years and moisture regimes. thedifferent drought tolerance/susceptibility indiceswere used to characterize drought tolerance ofgenotypes. generally, a reduction of rwc indrought tolerant genotypes (genotypes 6, 2, 11,and 10) was lower compared to the sensitivegenotypes (genotypes 4 and 8). cluster analysisbased on drought tolerance indices categorizedgenotypes into two main groups. the genotypesbelonging to the cluster 1 could be introducedas tolerant to the drought conditions. accordingto msi (multiple scoring index), genotypes 10(seafallah/3/sbn//trm/k253) and saein had thebest combination of productivity and resistanceto drought stress. the significant correlationbetween msi with grain yield under droughtconditions indicated the superiority of msi asa useful tool for efficient selection of droughttolerantgenotypes. in the present study therewas no significant correlation between rwc andrwl with mp, gmp, sti and msi indices underboth conditions.

ارزیابی ژنوتیپ های گندم دیم (Triticum aestivum L.) برای تحمل به خشکی

تنش خشکی یکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی است که تولید گندم را به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان محدود کرده است. برای شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی در گندم و تعیین بهترین شاخص‌ های مقاومت/حساسیت به خشکی، مطالعه‌ای در دو سال متوالی (1392 الی 1394) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب اجرا شد. مواد ژنتیکی شامل 12 ژنوتیپ گندم دیم بود که در دو آزمایش مزرعه‌ای جداگانه بر اساس طرح بلوک‌های کامل تصادفی (RCBD) با سه تکرار و در دو شرایط جداگانه آبیاری تکمیلی و دیم کامل بررسی شدند. در بین ژنوتیپ‌های گندم مورد مطالعه، تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه‌ای از نظر عملکرد دانه و صفات آگرو فیزیولوژیکی در پاسخ به تنش خشکی در خلال سال‌ها و رژیم‌های رطوبتی متفاوت وجود داشت. برای بررسی درجة مقاومت به خشکی ژنوتیپ‌ها از شاخص‌های مختلف تحمل نسبت به خشکی استفاده شد. تجزیة خوشه‌ای بر اساس شاخص‌های تحمل به خشکی، ژنوتیپ‌ها را به دو گروه اصلی تقسیم می‌کند که ژنوتیپ‌های متعلق به خوشه 1 می‌توانند به عنوان ژنوتیپ‌های مقاوم به خشکی معرفی شوند. براساس «MSI» یعنی شاخص امتیازدهی چندگانه، ژنوتیپ‌های 10 (Seafallah/3/Sbn//Trm / K253)  و ساعین بیشترین میزان عملکرد دانه و تحمل به خشکی را از خود نشان دادند. همبستگی معنی‌دار MSI با عملکرد دانه در شرایط خشکی، نشان‌دهندة برتری MSI به عنوان یک ابزار مفید برای گزینش کارآمد ژنوتیپ‌های مقاوم به خشکی بود. در این مطالعه رابطه‌ای بین RWC و RWL با MP، GMP، STI و MSI به دست نیامد.