diallel analysis of some important morphophenological traits in bread wheat (triticum aestivum l.) crosses

Wheat (triticum aestivum l.) is the most important food crop. it offers a great wealth of material for genetic studies due to its wide ecological distribution. the effects of gca and sca of morphophenological traits i.e. days to emergence, days to flowering, days to maturity, flag leaf length, grain filling duration, spike weight per plant, stem weight and grain yield were studied utilizing an 8×8 half diallel cross according to griffing’s method ii of fixed model (i). kouhdasht, mehregan, karim, line 17, n8019, atrak, n929 and ehsan cultivars were evaluated based on a randomized complete block design (rcbd) with two replications at the research farm of gonbad kavous university during fall 20172018. the analysis of variance and effect of sca were significant for all the characters which showed a significant variability among their parents for all studied traits. the analysis of variance indicated that the effect of gca was significant for all traits except for days to maturity and grain filling duration (p≤0.05). the obtained results from the mean square ratio of gca to sca showed that nonadditive genetic variance played a predominant role in the inheritance of most traits. based on gca and sca effects obtained from biplot analysis on 8 parents, n929×ehsan, n929×kouhdasht, mehregan×atrak, ehsan×line 17, n8019×mehregan and karim×karim were detected as the best hybrids for grain yield. further studies in relation to the agronomic traits, can improve our knowledge about the wheat cultivars used in the present study and can direct future breeding programs.

تجزیه‌وتحلیل دای آلل برخی از صفات مهم مورفو فنولوژیکی در گندم نان (Triticum aestivum L.)

گندم ‏Triticum aestivum L.)‏) از مهمترین غلات و  محصولات غذایی در جهان است. این گیاه، از ظرفیت فراوانی در مطالعات ژنتیکی برای پراکنش وسیع اکولوژیکی آن و ازتنوع فراوانی برای صفات مختلف مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی برخوردار است. برای تحلیل اثر ترکیب­پذیری عمومی (GCA) و ترکیب­پذیری خصوصی (SCA) صفات مورفوفنولوژیک گندم شامل صفات روز تا سبز شدن، روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی، طول برگ پرچم، طول دوره پر شدن دانه، وزن سنبله­ در بوته، وزن ساقه و عملکرد دانه، از طرح دای آلل کراس 8×8 یک‌طرفه به روش دوم گریفینگ مدل ثابت (I) استفاده شد. در این جستار، ارقام کوهدشت، مهرگان، کریم، لاین 17، N8019، اترک، N929 و احسان براساس طرح بلوک­های کامل تصادفی با دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس در پاییز سال 13961397 ارزیابی شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین صفات مورد بررسی وجود دارد که نشان‌دهنده تنوع معنی‌دار در بین والدین آنها برای کلیه صفات مورد مطالعه است. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ترکیب­پذیری عمومی (GCA) برای کلیه صفات بجز روز تا رسیدگی و طول دوره پر شدن، در سطح احتمال 5% معنی­دار شد. نتایج به‌دست‌ آمده از نسبت میانگین مربعات GCA بر SCA نشان می­دهد که واریانس ژنتیکی افزایشی، نقشی غالب در توارث اکثر صفات دارد. بیشترین وزن دانه­های موجود مربوط به رقم کریم و کمترین میزان هم مربوط به رقم N929 بود که از ۱۰۴/۵ گرم تا ۰۹۱/۰ گرم در نوسان بود. همچنین براساس نتایج بای پلات، تلاقی­های N929 × احسان، N929 × کوهدشت، مهرگان × اترک، احسان × لاین 17، N8019 × مهرگان و کریم × کریم، از بهترین هیبرید برای عملکرد دانه برخوردار است. مطالعات بیشتر در باب صفات زراعی، آگاهی ما را در ارقام گندم مورد استفاده در بررسی حاضر بهبود می‌بخشد و می‌تواند به ساماندهی برنامه‌های به نژادی بعدی کمک کند.