ساختارعاملی، روایی، پایایی و هنجاریابی مقیاس منبع کنترل رانندگی در رانندگان تاکسی شهر اصفهان

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار عاملی، روایی، پایایی و هنجاریابی مقیاس منبع کنترل رانندگی صورت گرفت.روش: این پژوهش، کاربردی و از دستۀ مطالعات روان‌سنجی بود که به‌صورت مقطعی در سال 1394 انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش، کلیه رانندگان تاکسی شهر اصفهان و نمونه آماری شامل 470 نفر از رانندگان تاکسی شهر اصفهان بودند که به روش نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، مقیاس منبع کنترل رانندگی (t-loc) بود. برای بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی از ضریب آلفای کرونباخ، روایی محتوا، روایی هم‌زمان (مقیاس مسئولیت‌پذیری کالیفرنیا) و روایی سازه با نرم‌افزار لیزرل 8/80 و بسته نرم‌افزاری آماری در علوم اجتماعی نسخه 20 استفاده شد. نتایج: نتایج نشان داد که پایایی مقیاس منبع کنترل رانندگی با روش ضریب آلفای کرونباخ برای منبع کنترل درونی (خرده‌مقیاس خود) 91/0 و منبع کنترل بیرونی که شامل سه خرده‌مقیاس رانندگان دیگر، سرنوشت، محیط و وسیله نقلیه بود، به ترتیب 69/0، 46/0 و 50/0 و در کل (منبع کنترل بیرونی) 71/0 به دست آمد. روایی هم‌زمان با مقیاس مسئولیت‌پذیری کالیفرنیا 23/0 می‌باشد که در سطح خطای 01/0 معنادار به دست آمد. همچنین نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که مدل چهارعاملی مقیاس منبع کنترل رانندگی از برازش مناسبی برحسب شاخص‌های مجذورکای، درجه آزادی، شاخص رمزی، شاخص برازندگی، شاخص تعدیل‌شدۀ برازندگی، برازندگی تطبیقی برخوردار بود و تمامی گویه‌های مقیاس دارای ضریب تاثیر معنی‌دار بر روی عامل مربوط به خود بودند.پیشنهادها: با توجه به تحلیل‌های آماری صورت‌گرفته می‌توان از مقیاس منبع کنترل رانندگی به‌عنوان یک ابزار تشخیصی استفاده کرد و منبع کنترل درونی و بیرونی رانندگان را مشخص کرد و در جهت آموزش رانندگان در این متغیر اقدامات لازم را انجام داد