تبیین جامعه شناخی موثر بر رفتار رانندگی مخاطره‌آمیز

زمینه و هدف: رفتارهای پرخطررانندگی، دومین علت منجر به مرگ  و اولین علت سال های ازدست رفته عمردر اثرمرگ زودرس و ناتوانی قلمداد می شود. این پژوهش با هدف تبیین عوامل جامعه شناخی موثر بر رفتار رانندگی مخاطره‌آمیز در شهر یزد انجام شد.روش: تحقیق حاضر از لحاظ نوع، کاربردی  و از نظر روش، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق، کلیه رانندگان درون‌شهری ساکن در شهر یزد بودند. به‌دلیل پراکندگی جامعه آماری و عدم اطلاع از حجم دقیق آن، امکان استفاده از فرمول نمونه گیری وجود نداشته است. جهت جمع آوری داده ها از روش نمونه گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای و سپس از روش تصادفی استفاده شده است. پرسشنامه ها در نقاط مختلف شهر و در ساعات متنوع، بین رانندگان توزیع گردید که در نهایت 400 پرسشنامه برای تحلیل جمع آوری گردید. داده ها از طریق پرسشنامه ترکیبی (رفتار رانندگی منچستر بومی شده) جمع‌آوری شد. بررسی روایی پرسشنامه از طریق روایی صوری انجام گرفته است؛ سنجش پایایی پرسشنامه نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ انجام پذیرفته است که مقدار این ضریب برای متغیر وابسته رفتار رانندگی مخاطره‌آمیز برابر با 0.945 بود.  جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده شد.یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که بیشترین  فراوانی تخلف، عبور از چراغ قرمز (63 درصد) و کمترین فراوانی تخلف، بوق زدن برای نشان دادن عصبانیت به راننده جلویی یا مقابل (16 درصد) بود. میانگین متغیرهای میزان احساس نظارت، مفید دانستن قوانین راهور، رضایت از پلیس و احساس فشار اجتماعی در حد متوسط بود. همچنین بین سن، احساس نظارت، مفید دانستن قوانین، رضایت از برخورد پلیس و سابقه رانندگی با متغیر رفتار رانندگی منچستر (تخلفات عمدی و سهوی) رابطه همبستگی معکوس وجود داشت و این متغیرها 22درصد از تغییرات رفتار رانندگی را پیش بینی می کند و بین رانندگی پرخطر و رفتار رانندگی نیز همبستگی مستقیم و بسیار قوی (0.84) وجود داشت.نتیجه‌گیری: پاسخگویانی که رفتار پرخطر بیشتری در رانندگی دارند تخلفات رانندگی عمدی و سهوی بیشتری نیز انجام می دهند. مفید دانستن قوانین راهنمایی و رانندگی رابطه همبستگی معکوس با انجام تخلفات رانندگی دارد؛ این یافته ضرورت آموزش و متقاعد سازی را نشان می دهد؛ موضوعی که بایستی مورد توجه ویژه مدیران محترم راهور فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی قرار بگیرد.و جود تخلفات عمدی و سهوی رانندگی در بین رانندگان یزدی در حد متوسط است. بنابراین با کمک آموزش، فرهنگ‌سازی و تشدید احساس کنترل محسوس و نامحسوس می‌توان شاخص رفتار رانندگی را بهبود بخشید.

sociological explanation effective on risk-taking driving behavior

background and purpose: risk-taking driving behaviors are considered to be the second cause of death and the first cause of lost years of life due to precocious death and disability. the present study has been performed by the purpose of explaining sociological factors that are effective on risky driving behavior in yazd city.    method: the present research is practical from viewpoint of type and descriptive-survey from viewpoint of method. the statistical community of the study included all inter-city drivers who settled down in yazd city. as a result of the statistical community dispersion and lack of information of its exact volume, there was no possibility for using sampling formula. collecting data has been conducted by cluster multi-stage sampling and then by random sampling. questionnaires were distributed among drivers in different city spots and various hours, eventually 400 questionnaires were collected for analysis. data could be collected by a combined questionnaire. reviewing the questionnaire validity has been performed by face validity; measuring questionnaire reliability has been done by cronbach’s alfa coefficient which its amount for dependent variable of risk-taking driving behavior equals to 0945. analyzing data has been performed by pearson correlation coefficient and by multi-variable regression analysis.   findings: findings represent that the most frequent violation was surpassing red light (63%) and the least frequent violation was horning for showing anxiety against the front or opposite driver (16%). the mean of variables of supervision feeling level, considering traffic regulations as useful, satisfying with the police, and feeling social pressure were in their average level. at the same time, there was a reverse correlation among age, supervision feeling, considering regulations as useful, satisfying with the police manner and driving history with driving behavior variable (intentional and unintentional violations), and the mentioned variables could predict 22% of driving behavior changes; meanwhile, there was a direct and strong correlation between risky driving and driving behavior.        conclusion: the respondents who have risky behavior in driving could also commit more intentional and unintentional driving behaviors. considering traffic regulations as useful has a reverse correlation with committing traffic regulations; the findings represent the importance of education and persuasion; the issue that should be taken into special consideration by respected iri traffic police managers. the existence of intentional and unintentional traffic violations among yazdi drivers is at its average level. therefore, with the help of education, culturization, and intensification of marked and unmarked control feeling, we could improve driving behavior index.