ارزیابی تاثیر its بر ایمنی ناوگان حمل‌ونقل عمومی جاده‌ای با استفاده از روش مقایسه‌ای دوجفتی اونسبا رویکرد سامانۀ سپهتن

زمینه و هدف: این پژوهش از لحاظ هدف و ماهیت، کاربردی است؛ به این دلیل که پلیس راه راهور ناجا با همکاری سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای و با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی به‌منظور کنترل و نظارت بر نحوۀ فعالیت و عملکرد ناوگان حمل‌ونقل عمومی بین‌شهری، با بهره‌گیری از its سامانه‌ای تحت عنوان «سامانۀ نظارت و پایش هوشمند تردد ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای» که به‌اختصار «سپهتن» نامیده می‌شود، طراحی و در پایان سال 1395 روی تمام اتوبوس‌های ناوگان حمل‌ونقل عمومی برون‌شهری نصب کرده است. پس از گذشت یک سال از تاریخ استفاده از سامانۀ مذکور، ضرورت ایجاب می‌نماید تا بررسی گردد آیا سپهتن بر ایمنی اتوبوس‌های ناوگان حمل‌ونقل عمومی برون‌شهری تاثیر داشته است یا خیر؟ و اگر تاثیر داشته است، تاثیر آن چگونه بوده است؟ و میزان آن به چه اندازه بوده است؟روش: روش‌های گردآوری داده‌ها، توصیفی از نوع ارزیابی با استفاده از روش مقایسه‌ای دوجفتی اونس می‌باشد. جامعۀ آماری این پژوهش را کلیۀ تصادفات اتوبوس‌های ناوگان حمل‌ونقل عمومی برون‌شهری در سال‌های 1395 و 1396 تشکیل می دهد که داده‌های آن نیز به‌صورت تمام‌شمار و از طریق استخراج آمار و اطلاعات مربوط به گزارش و کروکی تعداد 893 فقره تصادف جرحی و فوتی اتوبوس‌های برون‌شهری که در فاصلۀ یک سال قبل از اجرای طرح سپهتن و یک سال پس از اجرای کامل آن رخ ‌داده، احصا شده است.یافته‌ها: علی‌رغم اینکه تعداد تصادفات فوتی اتوبوس (اعم از اینکه راننده اتوبوس مقصر باشد یا نباشد) ازلحاظ عدد مطلق در سال 1396 نسبت به سال 1395 افزایش داشته است؛ ولی میزان انجام تخلف منجر به تصادف فوتی، جرحی، تعداد متوفیان و مجروحان، توسط رانندگان اتوبوس، در بین مسافران، کاهش چشمگیری داشته است و این موضوع حکایت از تاثیرگذاربودن سامانۀ سپهتن بر رعایت مقررات رانندگی توسط رانندگان ناوگان حمل‌ونقل عمومی برون‌شهری داشته و سهم تقصیر رانندگان اتوبوس در وقوع سوانح رانندگی با کاهش موردقبولی روبه‌رو بوده است؛ یعنی its (سامانۀ سپهتن) باعث افزایش میزان ایمنی اتوبوس‌های ناوگان حمل‌ونقل عمومی برون‌شهری شده است.