|
|
نگاهی تطبیقی به مفهوم موسیقی در نگرش مولوی و نیچه
|
|
|
|
|
نویسنده
|
هوشنگی مجید ,قبادی حسینعلی ,فولادوند حامد
|
منبع
|
پژوهش هاي ادبيات تطبيقي - 1394 - دوره : 3 - شماره : 2 - صفحه:237 -262
|
|
|
چکیده
|
یکی از مهمترین عناصر مورد بحث در تاریخ تصوّف و عرفان اسلامی، موسیقی و سماع است که از بدو شکلگیری این نهضت تا دوران شکوفایی و درنهایت، ساختار کنونی آن، موضوع موسیقی، سماع و رابطه آن با سلوک معنوی بوده است که مورد تحلیل و بررسی و نقد واقع شده و بهصورت گستردهای در ترازوی امر و نهی، تایید و تکذیب و نیز انفعال قرار گرفته است. در این میان، مولوی با رویکردی نزدیک به اصحاب سکر و با خوانشی مویّدانه و تبلیغی، از این موضوع بهعنوان یکی از مهمترین ارکان سلوک و سیر الیالله یاد میکند. در فرهنگ اروپای قرن نوزدهم، نیچه با قرایتی خاص از مفهوم تعالی و حرکت تکامل انسانی، بهعنوان فیلسوفی شرقزده، در تلاش برای نجات انسان از غربت و بحران بیخدایی برخاسته از ضعف کلیسا عنصر موسیقی را اصلی مهم در تکامل انسانی و نجات وی برمیشمرد که با نگرش مولوی در خویشاوندی و همسویی نزدیک قرار میگیرد. الگووارههای مشترک اندیشگانی این دو متفکر در مواردی مشتمل بر: الف. آشنایی، همذاتپنداری و منشا جوشش؛ ب. ارتباط آن با موسیقی ازلی و نوای کاینات؛ ج. ایجاد صفای دل و تزکیه نفس؛ د. ارتباط موسیقی و زبان؛ ه. ارتباط آن با مفهوم شور و وجد و اندیشه «آریگویی»، این نتیجه را دربردارد که خوانش این دو متفکر در منشا، هستی، کارکرد و نتیجه برآمده از مفهوم موسیقی، عموماً همساز با یکدیگر به نظر میرسد و دارای همسانی و پیوند ماهوی است.
|
کلیدواژه
|
ادبیات تطبیقی ,موسیقی ,مولوی ,نیچه
|
آدرس
|
دانشگاه تربیت مدرس, دانشآموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران, ایران, دانشگاه تربیت مدرس, استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران, ایران, دانشگاه تهران, استاد فلسفه غرب، دانشگاه تهران، تهران، ایران, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Authors
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|