بررسی تطبیقی معراجیه‌های خمسه نظامی با نگاه موردی به سه معراج‌نامه «کتاب‌المعراج، معراج‌النبی و الاسرا و المعراج»

نظامی گنجوی، مثنوی سرای بزرگ قرن ششم هجری قمری و یکی از بنیان‌گذاران ادبیات داستانی منظوم فارسی است. یکی از جذابیت های مثنوی های نظامی وجود تحمیدیه ها، مناجات و معراجیه هایی است که در آغاز هر‌یک از منظومه هایش دیده می‌شود که به‌دلیل زیبایی و تخیل زایدالوصف آن‌ها بسیار مورد توجه پیروان او بوده است. مقاله حاضر در پی بررسی تطبیقی معراجیه های خمسه نظامی و سه معراج نامه عربی پیش از او یعنی المعراج قشیری، معراج النبی ابن عباس و الاسرا و المعراج ابن‌‌حجر عسقلانی و سیوطی است که بر این اساس شباهت ها و تفاوت ها را در ساختار و محتوای آن‌ها نشان داده است و بدین نتیجه دست یافته که با وجود وجوه افتراق متعدد، نظامی در سرودن معراجیه های خود تحت‌تاثیر بسیار معراج نامه های مذکور بوده است. برای رسیدن به این برآیند، ابیات معراجیه های نظامی با شواهدی که از معراج نامه های مذکور به‌دست آمده، در کنار هم قرار گرفته تا بدین گونه میزان شباهت ها آشکارتر شود.