فردوسی و شکسپیر: مطالعه تطبیقی نوتاریخ گرایانه منتخبی از شخصیت های زنان در شاهنامه و نمایشنامه های شکسپیر

فاعلیتِ ادبیات در جامعه یکی از کلیدواژه هایِ تاریخ گرایی نوین است. نوتاریخ گرایان بر این باورند که ادبیات صرفاً محصول تاریخ نیست؛ بلکه خود به طور فعالانه تاریخ می سازد. تاریخ، گفتمان‌های قدرت، بخش های به حاشیه رانده شده یِ جامعه، و رابطه متقابل بین ادبیات و فرهنگ از دغدغه‌های اصلی تاریخ‌گراییِ نوین  است. فردوسی و شکسپیر، اگر چه از دو فرهنگ مختلف و با فاصله شش قرن از یکدیگرند، آثارشان حائز ویژگی هایِ مشترکِ تاریخی و ادبی است. فردوسی هم‌عصر سامانیان است؛ یعنی دوران احیایِ فرهنگ و زبان فارسی. شکسپیر نیز در دوران رنسانس می زید که عصر تغییر در باورها، دیدگاه ها، و جهان بینی انسان هاست. علاوه بر این، آنها با به چالش کشیدن گفتمان‌های مسلطِ قدرت و کلیشه‌های فرهنگی درباره زنان، دیدگاه‌های جدیدی را نسبت به آنان در فرهنگ‌هایِ خود بوجود می آورند. زنانی که مدتهاست بی صدا یا به حاشیه رانده شده اند، در آثار ایشان حضوری فعال دارند. زنِ منفعل، کم‌صدا و قرن ها در حاشیه مانده یِ ایرانی، در شاهنامه نمودی کنشگرانه نه تنها در سرنوشتِ خود، بلکه در سرنوشتِ دیگران نیز دارد. زنِ کم صدایِ جامعه یِ معاصر شکسپیر نیز که  گناهکار انگاشته می شود، در نمایشنامه های شکسپیرصاحب صداست و در دنیایِ خود کنشگر است. این مقاله به نقشِ زنان در جامعه یِ معاصر با هر دوادیب می پردازد و دیدگاه های آنان را نسبت به زنان درآثاری منتخب از ایشان به تصویر می کشد. با بررسی گفتمان های حاکم درباره یِ زنان و واکاوی متونِ هم عصر با ایشان، و تحلیل نقش زنان در آثارشان، اینگونه یافت می شود که ایشان در آثار منتخب نگاهی متفاوت به زنان در مقایسه با گفتمان هایِ زمانه خود داشته اند.

ferdowsi and shakespeare: a new historicist comparative critique of the selected female characters of the shahnameh and shakespearean plays

the agency of literature is one of the keywords of new historicism. new historicists believe that literature is not simply a product of history; it actively makes history. history, power discourses, marginalized parts of society, and the mutual relationship between literature and culture are central concerns in new historicism. both ferdowsi and shakespeare, although from two diverse cultures and six centuries apart from each other, their works share similar characteristics seen from a historical and literary perspective. ferdowsi was contemporary with the sāmānids age of reviving the persian language and culture after a long period of repression. shakespeare also lived during the renaissance age of change in beliefs, views, and worldviews. in addition, challenging the dominant discourses of power and cultural clichés, they created new outlooks towards women in their respective culture. women who were so far voiceless and marginalized during the times, now get an active presence in their works. the passive, silent persian woman, kept marginalized for centuries, has an active role and presence in the shahnameh. silent and obedient women considered sinful during shakespeare’s era, have a voice and dynamic presence in his plays. this study tries to depict women’s dynamic personalities both in their contemporary societies and selected literary works. by examining the dominant discourses regarding women, reading their contemporary texts, and analyzing the role of women in their literary works, it is found that both writers in the selected works had different viewpoints towards women compared to the dominant discourses of their time.