بررسی مقایسه‌ای کهن‌الگوها در کمدی الهی و حی ابن یقظان ابن سینا

یکی از کلیدی  ترین اصطلاحات در روانشناسی یونگ « ناخودآگاه جمعی» است. محتویات ناخودآگاه جمعی را «کهن‌الگوها» تشکیل می‌دهند که یونگ آن را شکل‌های روانی بقایای قدیم، ذاتی و موروثی ذهن بشر و خارج از دایره‌ رویدادهای زندگی افراد معرفی می‌کند. ردپای کهن‌الگوها را در آثار ادبی ارزشمند جهانی می‌توان یافت و بررسی تطبیقی آثار از این زاویه، یکی از زمینه‌های مهم پژوهش‌های ادبی محسوب می‌شود. هدف این تحقیق به روش کیفی تحلیل متون، آن است که با بررسی دو اثر مهم ادبی، کمدی الهی دانته و داستان حی بن یقظان ابن سینا از منظر کهن‌الگوها، به نقاط اشتراک و افتراق آنها و علل این شباهت و تفاوتها بپردازد. نتایج تحقیق نشانگر آن است که کهن‌الگوهای سفر، سایه، پیرخردمند و خویشتن در هر دو اثر مشترک است که با توجه به نظریه «ناخودآگاله جمعی» یونگ قابل تبیین می‌باشد. ولادت مجدد و گذر از آب نیز از نقاط افتراق دو اثر ادبی است.

a comparative study of archetypes in divine comedy and hay- ibn yaqzan ibn sina

one of the most important terms in jungian psychology is collective unconscious. the contents of the collective unconscious form archetypes, which jung considers the psychological forms of the old, inherent and inherited remains of the human mind and outside the circle of events in people’s lives. traces of archetypes can be found in the world’s valuable literary works, and the comparative study of works from this perspective is considered as one of the important studies of literary research. the aim of the present research is to investigate the archetypes in two important literary works, dante’s divine comedy and the story of ibn sina’s hayy bin yaqzan, in order to find out the commonalities and differences of these two works in the archetypes section, and realize the possible reasons for that. the method used in this research was text analysis. the results show that the archetypes of travel, shadow, sage and self can be seen in both works, and the archetypes of rebirth and passing the water are the cases of differences.