تحلیل راهبردهای گفتمانی هوشنگ گلشیری در رمان «آینه های دَردار» و بازنمایی ایدئولوژی کنش گرانِ این اثر بر پایۀ نظریۀ راجر فاولر

پژوهش حاضر با بهره گیری از مولفه ها و راهبردهای گفتمانیِ راجر فاولر، به دنبال آشکار ساختن ایدئولوژیِ نویسنده و کنش گرانِ اجتماعیِ رمان آینه های دَردار است. فاولر در نظریۀ گفتمانیِ خود، برای ساختار متن در زمینه های روساخت و ژرف ساخت اهمیت خاصی قائل است. از این رو جستار حاضر کوشیده است تا با توجه به آرای وی، از طریق تحلیل روساختِ رمان یاد شده، به فهم ژرف ساخت آن دست یابد. در پیوند با این امر، پرسش اصلیِ پژوهش آن است که هوشنگ گلشیری در روساخت اثر خود، چه راهبردهایی به کار برده است تا بدان وسیله ژرف ساختِ متن را به نمایش بگذارد؟ روش این پژوهش از نوع کیفی است و برای توصیف و ارزیابی داده ها از رویکرد توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده های این مطالعه حاکی از آن است که برجسته‌سازی ‌و حاشیه‌رانی‌، سازوکار حاکم بر کردار‌ها و رفتارهای گفتمان رمان است. نویسنده با کاربست راهبردهایی چون ارجاع ضمیر، ایجاد تعلیق، ایجاد ابهام، وجه نمایی، فاعلی سازی، جملات امری و پرسشی، تغییر جایگاه ارکان جمله، حذف برخی عناصر زبانی، زمان پریشی، و مجهول سازی توانسته است ایدئولوژیِ کمونیست های مهاجر ایرانی را به نمایش بگذارد. بیشترین بسامد راهبردهای گفتمانی، مربوط به مولّفۀ ارجاع ضمیر و کمترین بسامد به تغییر جایگاه ارکان جمله تعلق دارد. گفتنی است که راهبردهای گفتمانیِ فوق الذکر، مهم ترین ویژگی های روساخت رمان گلشیری به شمار می آیند.

exploring hoshang golshiri´s discursive approaches in mirror with doors and uncovering the ideology of its activist characters using roger fowlers´s theory

the present study has been carried out by applying the components and discourse strategies of roger fowler in order to reveal the ideology of the author and the social actors of the novel of mirrors with doors. in his discourse theory, fowler pays special attention to the structure of the text in the fields of superstructure and deep structure. therefore, the present paper has tried to gain a deep understanding of its construction through the analysis of the superstructure of the novel of mirrors, according to fowler’s views. in this regard, the main question of this research is to seek the strategies houshang golshiri used in the superstructure of his work in order to show the depth of the text. the method of this research is qualitative borrowing a descriptive-analytical approach to describe and evaluate the data. the results indicated that glorification and marginalization are the governing mechanism of novel discourse practices and behaviors. using the following strategies, the author has been able to demonstrate the ideology of the iranian immigrant communists: discourse functions of pronoun reference, suspension, ambiguity, modality, activation, question sentences, changing the position of sentence elements, removing some linguistic elements, and anachronism. the most frequent discourse strategy is related to the component of pronoun reference and the least frequent is related to changing the position of sentence elements. it should be noted that the above-mentioned discourse strategies are the most important features of golshiri’s novel superstructure.