نمودهای تولّد دوبارۀ قهرمان در داستان «طاهر و زهره» بر مبنای روایت‌های ایران، قبرس و کوموک

اسطورۀ قهرمان که با خرد و الهام فراوان همراه است، بیانگر شوق بشر به رشد تحول‌گراست. مخاطبان این اسطوره با قهرمان هم‌ذات پنداری می‌کنند و در واقع اساطیر، زمینه‌ای پدید می‌آورند که فرد بتواند با خواندن و شنیدن آن دگرگون شود و به کمال برسد. یکی از داستان‌های معروف اسطوره‌ای که روایت‌های مختلف آن در ایران، آذربایجان، تاتار، ترکمن، ازبک، قبرس، آناتولی، کوموک و ... شهرتی دارد، داستان «طاهر و زهره» است. این داستان که مانند دیگر ادبیات «عاشیقلار» تلفیقی از نثر و نظم است، نمود مرگ و تولد دوبارۀ قهرمان است که در طی داستان بارها اتفاق می‌افتد. این مقاله مرگ و بازتولّد تکراری قهرمان را در روایت‌های مختلف داستان «طاهر و زهره» بر مبنای کهن الگوی بازتولد یونگ به روش توصیفی و تحلیلی بررسی می‌کند. قهرمان داستان در سیر داستان بجز تناسخ چهار نوع از بازتولد: 1- تولد مجدد 2- مشارکت در فرآیند تحول، 3- تجسد و 4- رستاخیز را تجربه می‌کند. در این داستان آنچه می‌میرد، معمولاً «خود» سابق قهرمان است که با مرگ و بازتولد خود، بیداری جامعه را رقم می‌زند. این مرگ می‌تواند مرگ تردید، پیمان‌شکنی، خیانت، دروغ و مکر و نیرنگ باشد که  به یاری عشق ممکن می‌گردد، عشقی که تجلی آن همواره در زندگی بشر دیده می‌شود.

the birth and rebirth of the hero in the story of tahir and zohreh based on the turkmen narratives of iran, gebris and kumuk

the myth of the hero, which is accompanied by a lot of wisdom and inspiration, expresses the human desire for transformational growth. the audience of this myth identifies with the hero, and in fact, mythology creates a context where a person can transform and reach perfection by reading and listening to it. one of the famous stories of turkish nations, that has different narratives in iran, azerbaijan, tatar, turkmen, uzbek, cyprus, anatolia, among others, is the story of taher and zohreh. this story, which like other ashiqlar literatures, is the symbol of the hero’s death and rebirth, happens many times throughout the story. in the course of the story, apart from mmetempsychosis, the protagonist experiences four types of rebirth: 1. renovation, 2. indirect re-birth, 3. reincarnation, and 4. resurrection. what dies is usually the former self of the hero who, by his death and rebirth, marks the awakening of society. this death can be the death of doubt, breach of contract, betrayal, lies, and deceit, who dies by love, that is always manifested in human life. this article examines the death and repetitive rebirth of the hero in the story of “taher and zohreh” based on the narratives of iran, gebres and kumuk with descriptive and analytical method.