خوانش تطبیقی مولفه‌های ادبیات مهاجرت از منظر رئالیسم انتقادی (مطالعه موردی: رمان عراقیّ فی باریس و همنوایی شبانه ارکستر چوب‌ها)

رئالیسم انتقادی، به عنوان شاخه‌ای از مکتب ادبی رئالیسم، تلاش می‌کند تجربه‌ای عینی از واقعیت را با نگاهی به معضلات اجتماعی انسان در عصر جدید به خواننده منتقل کند و با نگرشی اصلاح‌طلبانه به انتقاد از اوضاع حاکم برجامعه بپردازد.صموئیل شمعون در نخستین رمان خود عراقیّ فی باریس(2005) توانسته است جایگاه ویژه‌ای درگستره داستان‌نگاری در ادبیات عربی کسب نماید؛رضا قاسمی نیز یکی از برجسته‌ترین داستان‌نویسان ادبیات فارسی است که با نگارش رمان همنوایی شبانۀ ارکستر چوب ها (1398) توانسته جوایز معتبر متعددی را از آن خود کند،هر دو رمان به بازتاب واقعیت‌های جامعه خود و پدیده مهاجرت پرداخته‌اند. با توجه به مساله مهاجرت و تاثیرات نهان و تلخ آن برجوامع مهاجرفرست، این امر ضرورت انجام پژوهش‌هایی را می‌طلبد که لایه‌های پنهان زندگی مهاجر را نشان دهند؛هدف از این جستار بررسی چالش‌های آسیب‌زای پدیده مهاجرت است.در این پژوهش با پرداختن به مولفه‌های ادبیات مهاجرت از منظر رئالیسم انتقادی بر بنیان توصیف و تحلیل در چهارچوب مکتب تطبیقی آمریکایی به بررسی دو رمان پرداخته می‌شود.دستاوردهای پژوهش نشان می‌دهد:تردید در بنیان فرهنگ خودی و تناقض فرهنگی در رمان همنوایی نسبت به رمان عراقی فی باریس پررنگ‌تر است اما در هر دو رمان به شکل از خودبیگانگی نمود می‌یابد.در هر دو رمان به شکلی انتقادی با مرورگذشته،ضمن انتقاد از شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه خود از نحوه آموزش برخی آموزه‌های دینی و فرهنگی نیز انتقاد شده است. چالش‌های مهاجرت در هردو رمان به شکل گم‌گشتگی، بحران هویت، بی‌آشیانگی نمودیافته اما نویسنده در رمان عراقیّ فی باریس نگاهی مثبت به آینده دارد ولی نگاه نویسنده رمان همنوایی شبانه ارکسترناامیدانه است.

a comparative reading of the components of immigration literature from the perspective of critical realism (case study: the novels an iraqi in paris and , nocturnal harmony from the wood)

critical realism,as a branch of the literary school of realism,seeks to convey objective and accurate experiences of reality to the reader by looking at the social problems of man in the new age,and to criticize the prevailing situation in society with a reformist attitude. samuel shimon in his first novel,“an iraqi in paris”,was able to gain a special place in the field of fiction in arabic literature;reza ghasemi is one of the most prominent novelists of persian literature that wrote the novel“nocturnal harmony”.both novels reflect the realities of their society and the phenomenon of migration.the purpose of this study is investigate the harmful challenges of the migration phenomenon.in this research,by examining the components of immigration literature from the perspective of critical realism based on description and analysis in the context of the american comparative school, two novels are examined.the results of the research show:doubt in the basis of insider culture and cultural contradiction in the novelnocturnal harmonyis more prominent than the novelan iraqi in paris but this is manifested in both novels in the form of alienation.in both novels, critically reviewing the past,while criticizing the political and social conditions prevailing in their society,the way of teaching some religious and cultural teachings has also been criticized.the challenges of immigration are manifested in both novels in the form of disappearance,identity crisis, homelessness and insecurity,but the author has a positive view of the future in the novelan iraqi in paris,but in the novel nocturnal harmonythe authorchr(’39’)s view is hopeless.