بررسی شناختی استعاره در غزل: مطالعه ای تطبیقی و پیکره بنیاد

مطالعه حاضر به بررسی تطبیقی غزل از دیدگاه استعاره مفهومی لیکاف است. پیکره زبانی این پژوهش شامل 26 غزل (189 بیت) از زبان های فارسی، ترکی آذربایجانی و انگلیسی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که پربسامدترین حوزه مقصد در نظام مفهومی شعرا در غزل حوزه «عشق» است. همچنین، استعاره های مفهومی غالب در حوزه عشق، با توجه به دیدگاه لیکاف(1980)، در زبان های فارسی، ترکی و انگلیسی بدین قرار است: زبان فارسی: عشق سفر است، عشق شراب است، عشق پیوند است، عشق آتش است، عشق بیداری است، عشق معامله است. زبان ترکی: عشق ظلم است، عشق ضرر است، عشق انتظار است، عشق چرخش/طواف است، عشق بهار است، عشق شراب است، عشق واعظ است. زبان انگلیسی: عشق زنده است، عشق ناپایدار است، عشق تضاد است. از دیگر یافته های مطالعه حاضر این است که در برخی از غزل ها صورت زبانی شعر در بسامد وقوع استعاره موثر می باشد. به عبارت دیگر، فرم زبانی در غزل می تواند بر نوع و میزان استفاده شاعر از استعاره تاثیر مستقیم داشته باشد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که استعاره مفهومی غالب در غزل همان هسته تشکیل دهنده و ایجادکننده شعر می باشد. استعاره مفهومی مذکور از ابتدای تشکیل غزل به عنوان نیروی محرک شاعر بوده و احتمالا شاعر را به گفتن شعر واداشته است.   

cognitive study of ghazal: a comparative and corpus-based study

this study aims to consider ghazal/sonnet from conceptual metaphor perspective (lakoff, 1980). the corpus used in the study contains 24 poems (189 couplets) in persian, azerbaijani turkish and english. the results of the paper show that the most frequent target domain in ghazal is “love”. moreover, central conceptual metaphors in “love” are: a) in persian: love is journey, love is wine, love is tie, love is fire, love is awakening, love is deal. b) in azerbaijani turkish: love is oppression, love is waiting, love is turning/tawaf, love is spring, love is wine, love is sermon. c) in english: love is live, love is unstable, love is paradox. this study also confirms that linguistic form has a direct influence on conceptual metaphor occurrence in ghazal. according to the findings of the current paper, the central conceptual metaphor plays a key role in versification. that is, central conceptual metaphor in ghazal seems to be the stimulus to the poet.