هم سنجی خوانش های شاعران معاصر مصر از اسطوره ایزیس و اوزیریس (با تکیه بر شعر امل دنقل، صلاح عبدالصبور و احمد عبدالمعطی حجازی)

از جمله اسطوره های مهمی که تقریباً در بستر شعر تمامی شاعران معاصر عرب حضور چشمگیری دارد و این فرصت را به شاعران داده است تا برای پرهیز از گزارشگری و خطابه گرایی در انتقال مفهوم و در راستای اصالت بخشی و نمادین ساختن متن ادبی به الهام گیری از آن روی آورند، اسطوره مصرى «ایزیس و اوزیریس» است. این اسطوره عموماً بر حاصلخیزی خیزش و زندگی دوباره دلالت دارد. در پرتو حضور چشمگیر این دو چهره اسطوره ای در شعر معاصر مصر و نقش محوری آنها در القای مفاهیم، پژوهش حاضر میکوشد با رویکرد کیفی و روش توصیفی - تحلیلی، چگونگی حضور و شیوه های فراخوانی و به کارگیری آن دو شخصیت را از سوی سه شاعر برجسته و معاصر مصر، یعنی «امل دنقل»، «صلاح عبدالصبور» و «احمد عبدالمعطی حجازی مورد بررسی و هم سنجی قرار دهد. آنها کوشیده اند از رهگذر این اسطوره بین زمان گذشته و حال و تجربه شخصی و جمعی، پیوند و یگانگی ایجاد کنند و رمزگونه از شرایط زمانه سخن گویند و هنرمندانه مفاهیم ذهنی مورد نظر خود را به مخاطب انتقال دهند؛ از این روی چنین استنباط میشود که شاعران یادشده به رغم تفاوت در گرایش های شعری تلاش کردند ضمن ایجاد همسویی بین شخصیت اصلی اسطوره و واقعیت های سیاسی – اجتماعی کشورهای عربی شکوه و حاصلخیزی گذشته را به وطن برگردانند و شرایط نابسامان کنونی آن را به چالش بکشند. نکته دیگر اینکه از میان شاعران مورد مطالعه امل دنقل نشانه بیشتری از میراث اسطوره ای را در دل شعر خود جای داده است و صراحت بیشتری به اصل آن دارد.

Recreating the myth of Isis and Osiris in Egyptian poetry

Linkage with ancient heritage and especially mythical heritage is one of the main characteristics of contemporary Arabic poetry in general and Egyptian contemporary poetry in particular. Egyptian poets have tried to draw inspiration from myths in order to authenticate their works, as well as to speak more covered and literary and to represent their considered concepts with cryptic and symbolic expression. In this regard, the myth of Isis and Osiris with resurrection secret, again life, immortality and fertility is one of the most important myths of contemporary Egyptian poetry which has a significant and pivotal presence in the theme of their poetries and has helped them to illustrate their personal and non-personal concerns. In the active presence of these two mythical characters and their crucial role in representing concepts, the purpose of present study was to investigate how their presence and the ways of their recalling and using by three contemporary Egyptian poets, include Amal Danghal, Salah Abdol al-Sabour and Ahmad Abdol Al-Matta Hejazi , using an analytical-descriptive method. It can be deduced that the mentioned poets have had a socio-political interpretation from the myth with their extensions and reflections and tried to provide approaches to overcome the various challenges the inclusion of these two characters in their lyrics. Therefore, the mentioned myth may testify the wishes and desires of its poets.