نگرشی بر چهره کولی در ادبیات ایران و فرانسه

کولی‌ها اقوام بیابانگرد و آواره‌ای هستند که در سراسر جهان به عنوان مظهری از رقص، آواز، آوارگی و خوش‌باشی مشهورند. آن طور که از منابع تاریخی و ادبی برمی‌آید کولی‌ها، نخستین بار در روزگار ساسانیان وارد ایران شدند و ورود آنان به فرانسه در سده‌ی چهارده میلادی بوده است. میانه‌ی سده‌ی هجدهم و نخستین دهه‌های سده‌ی نوزدهم، کولی‌ها جزء شخصیتهای اثر گذار ادبیات فرانسه به شمار می‌رفتند. نخست سرایندگان و نویسندگان فارسی و فرانسه تنها به یادکرد داستان‌هایی دربارۀ گذشته، خواستگاه و چگونگی ورود به این دو سرزمین می‌پرداختند، ولی رفته‌رفته، سویه‌های دیگر زندگی آنان مورد توجه سرایندگان و نویسندگان قرار گرفت. این مقاله بر آن است تا با مطالعه‌ای گذرا بر شیوه‌ی پیدایش و شکل‌گیری کولی‌ها در ایران و فرانسه، بتواند بررسی دقیق‌تری بر چهره‌ی کولی در ادبیات این دو کشور بیاندازد. از میان ویژگی‌های گونه‌گون آنها، نمونه‌هایی همچون خنیاگری، نوازندگی، ترانه‌سرایی و آوارگی توجه نویسندگان این مقاله را به خود جلب کرده است. در پایان، به این پرسش پاسخ خواهیم داد که پس از شناخت کولی‌ها از چشم‌انداز فرهنگی زیستی، هر کدام از این دو فرهنگ و ادبیات چگونه چهره‌ی کولی را نمایش داده و پرورانده‌اند.

Gypsy's Figure in Iranian and French Literature

Gypsies are a wandering and landless people who are commonly known around the world to represent not just nomadism but also festive dancing and singing. From what can be gathered from literary and historical sources, the Romani people first came to the land of Iran during the time of the Sasanids, and their first visit to France came about the fourteenth century. In mideighteenth century and during the early decades of the nineteenth century, bohemian characters were considered to be influential in French literature. In those early texts, French and Iranian writers and poets referred only to tales about the bohemian origin, past, and their arrival to these lands. But in time poets and writers began to attend to and reflect on other aspects of this community rsquo;slifeworld. Thisstudy, afterabriefsurveyofhowbohemian people emerged as a distinct community in France and Iran, will explore the representation of bohemian people in French and Iranian literatures. From among their many attributes, this study pays particular attention to salient features of their way of life, such as minstrelsy, music and song composition, and their landlessness. Finally, an attempt will be made, following an analysis of Romani people from the sociocultural perspective, to provide an answer to the question of how French and Iranian cultures and literatures have represented and developed the image of the gypsy.