انسان خردمند از هدایت تا هراری؛ تبیین اشتراکات نظری و هستی‌شناسانۀ هدایت و هراری

جهان هدایت، جهان اشباع‌شده از مفهوم نیهیلیسم است؛ جهانی فاقد معنا و سرشار از تضادها و تناقض‌های چند بُعدی و پیچیده. آثار داستانی، تابلوهای نقاشی، ترجمه‌ها و بقیه شوون حیات فرهنگی صادق هدایت به صورت مستقیم و غیرمستقیم تحت‌تاثیر تکانه‌های شدید نیست‌انگاری هستند. در طرف دیگر، یووال نوح هَراری قرار دارد که سال‌ها پس از هدایت، از چشم‌اندازی تقریباً یکسان به مسائل بنیادینی از قبیل انسان، خداوند و هستی پرداخته‌‌است؛ بر این اساس، مسئلۀ اصلی مقالۀ حاضر، تبیین و سپس تطبیق نوع نگاه هراری در کتاب پرمخاطب و مشهور انسان خردمند: تاریخ مختصر بشر و صادق هدایت در داستان‌های کوتاه، نسبت به سه مولّفه بنیادین خداوند، انسان و هستی و سپس تبیین خاستگاه چنین برداشت‌هایی است. ذکر این نکته ضروری است که تطبیق نظر این دو نویسنده و تحلیل اندیشه های آنها که گاه در تعارض با آموزه های مبین انسانیاسلامی قرارمی گیرد به معنی تایید توسط نویسندگان مقاله نیست و دیدگاه انتقادی مطرح شده در جای جای مقاله فلسفه پوچ انگارانه ایشان را به چالش می کشد. نتایج حاصل از تشریح و تحلیل آثار مذکور با رویکرد تطبیقی و بر پایۀ مکتب آمریکایی، نشان می‌دهد هر دو نویسنده در نسبت با مولّفه‌های مورد نظر همسو هستند و در این میان، مسیر آنها از مجرای علم مدرن و به‌صورت اخصّ از آراء زیست‌شناسان عبور کرده‌است. خداناباوری، افول انسان و در نهایت انحطاط جهان، ازجمله مهمترین وجوه اشتراکی است که میان هدایت و هراری برجسته شده‌است. روش تحقیق در این مقاله توصیفی-تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات نیز بر مبنای جستجوی کتابخانه‌ای بوده‌است.

Homo-Sapiens; from Hedayat to Harari Expounding the Theoretical and Ontological Similarities between Hedayat and Harari

Hedayat rsquo;s world is filled with nihilistic notions. A world that lacks meaning and is filled with inconsistencies and multilayered discrepancies. Fictional characters, paintings, translations among other works justify the nihilistic notions behind Hedayat rsquo;s cultural life both directly and indirectly. Hence in his stories, Sadegh Hedayat is a character directed to a world of oblivion. This bleakness and descent are more perceivable than any other concept in his work life. However, on the other end of the spectrum is Yuval Noah Harari. A historian who views the world, God, and humans with almost the same perspective long after Hedayat. In the mind of this renowned historian, a strong emphasis on the power of humans in material life is noticeable. As a result, in this article, an effort is made to expound and compare Harrari rsquo;s view in his book HomoSapiens along with Hedayat rsquo;s short stories concerning three basic elements; God, Human, and the world. In addition, the important aspect of this study is to explain the origin of such viewpoints. A comparative study based on the American school demonstrates that both writers carry the same view about those basic elements mentioned above, and rely on modern biological theories such as Darwinian theory. In the minds of these two writers, humans do not carry any holy or humanistic value; accordingly, the confusion that runs through the minds of Hedayat rsquo;s characters respond to this notion