بررسی تطبیقی مولفه‌های«دلهره وجودی» در آثار صادق هدایت و فرانتس کافکا

انسان تنها موجودی است که به هستی خود می اندیشد. این اصل مبنای نوعی جهان بینی فلسفی است که به اگزیستانسیالیسم یا وجودمداری شهرت دارد. در این نگرش، امکان های وجودی محدودی برای رهایی از تضادها و تناقض های درونی و نیز گریز از هستی معناباخته در اختیار انسان قرار دارد. از همین رو انسان در مواجهه با وجود، به احساس عدم تعلّق، تعلیق و رنج ها و دلهره هایی وجودی دچار می گردد. در تبیین این احساس، برخی از اندیشمندان وجودمداری مانند کافکا، با برگزیدن زبان روایت و ساختار نمادین ادبیات داستانی به مباحث خشک و تخصّصی اگزیستانسیالیسم، صبغه ای هنری بخشیدند و برخی از نویسندگان معاصر ایرانی نیز این روش و نگرش را برگزیدند. از آنجایی که دیدگاه های موجود در این زمینه بر تاثر صادق هدایت از کافکا تاکید دارد، هدف این مقاله بررسی مقایسه ای و تطبیقی یکی از مظاهر جهان بینی فلسفی مزبور، در برجسته ترین آثار ادبی این دو نویسنده است. بدین منظور مقوله های »دلهره « وجودی در چهار داستان کافکا و هدایت بررسی و مشخص شد که معناباختگی، هویت باختگی، تنهایی، تعلیق، تردید، ترس و محکومیت ازلی، کنش های ذهنی و عینی شخصیّت های داستان های هر دو نویسنده را شکل داده اند. افزون بر مساله تاثر هدایت و وجه اشتراک دو نویسنده در اصل »دلهره «، داستان های هدایت بیشتر به دلهره های حوزه معرفت شناختی و روان شناختی تعلق دارد. اما رمان های کافکا بیشتر دلهره های عمیق اعتقادی را به نمایش می گذارد.

Comparative study of the components of existential charm in Sadegh Hedayat and Franz Kafka’s works

Hedayat and Kafka Man is the only being who thinks about his being. This principle is the basis of a kind of philosophical worldview known as existentialism or existentialism. In this view, man has limited existential possibilities to get rid of internal contradictions and contradictions and escape from meaningful existence. Therefore, in the face of existence, man experiences the feeling of nonsuspension, suspension, and suffering, and existential apprehensions. In explaining this feeling, some existential thinkers such as Kafka, by choosing the language of narration and the symbolic structure of fiction to the dry and specialized issues of existentialism, gave an artistic character, and some contemporary Iranian writers chose this method and attitude. Since the views in this field emphasize the influence of Hedayat from Kafka, the purpose of this article is to compare and contrast one of the manifestations of this philosophical worldview in the most prominent literary works of these two authors. To this end, the components of existential apprehension in the four stories of Kafka and Hedayat were examined and it was determined that semantics, identity loss, loneliness, suspense, doubt, fear, and eternal condemnation, mental and objective actions of the characters of each story. They have formed two writers. In addition to the influence of guidance and the commonality of the two authors in the principle of apprehension , the stories of guidance are mostly related to the apprehensions of epistemology and psychology. But Kafkachrchr('39')s novels show deep religious apprehension.